Column week 30, De zakjesdrager
Nooit vermoed dat ik nog eens een IVN-column zou schrijven over de zakjesdrager. U leest het goed : de zakjesdrager. Ik wist wel dat ze bestonden. Ik had ze wel eens gezien, die zakjes, maar nooit gedacht dat ik er nog eens een aan mijn kozijn zou hebben hangen. Ze vallen niet op gelukkig. Ze zijn klein, slechts enkele millimeters lang. En ze zijn…. niet gevaarlijk, althans niet voor ons mensen maar binnen hun eigen familie, ho maar!
Op mijn kozijn zat de Psyche casta. Ik heb geen Nederlandse naam gevonden voor dit soortje zodat ik me vrij voelde deze soort kozijnzakjesdrager te noemen.
Bij de cocon (het zakje) hoort een kleine, donkergekleurde nachtvlinder. De soort vliegt ook vaak overdag tussen struiken en bebouwing en kan in grote aantallen optreden van juni tot augustus.
Ik meende er een op de witte ondergrond van het balkon boven mijn voordeur te zien maar ik waagde het niet de trap te pakken om een foto te nemen: te wiebelig.
De larven van zakjesdragers beginnen met de bouw van de cocon zodra ze uit het ei komen, al voordat ze beginnen met eten. Ze bouwen deze uit spinsel en materialen uit de omgeving. Het zakje wordt bij de groei van de larve aan de voorzijde uitgebreid. De ontlasting verlaat aan de achterzijde de cocon. Ook afgestroopte vervellingshuidjes verlaten hier het coconnetje. In de rupsfase zijn de larven, inclusief hun cocon, mobiel. Bijzonder!
Het zijn ook kannibalen want als de eitjes uitgekomen zijn, die het vleugelloze vrouwtje in haar cocon legt, eten de larven eerst hun moeder op en jatten (ook nog dieven) vervolgens de kleinste takjes uit haar huisje en maken daar zelf hun eerste huisje van, voordat ze de boze buitenwereld gaan verkennen.
Wanneer de larve(rupsje) verzadigd is met voedsel, sluit hij de cocon af en gaat verpoppen. De coconnetjes worden tijdens de verpopping bevestigd aan vast substraat zoals rotsen of bomen of mijn raamkozijn.
Het mannetje, de vlinder, verlaat de cocon om een vleugelloos vrouwtje(in haar cocon) te zoeken.
Er bestaat een soort in Amerika waarvan het bevruchte vrouwtje sterft en de eitjes uitkomen in haar dode lichaam. Ook bestaan er soorten met ongeslachtelijke voortplanting waarbij de eitjes zich ontwikkelen zonder mannelijke tussenkomst.
Een bijzondere familie, die zakjesdragers. Moeilijk te vinden ook maar als je een tuin hebt of een plantsoen/park in de buurt zijn ze er vast wel. Neem een vergrootglas mee op je speurtocht.
En kozijnen zijn ook bij jouw huis te vinden… voor de kozijnzakjesdrager!
Elza Vis,
IVN-natuurgids
Digitale krantversie Column 2020-30, 27 juli 2021, pagina ?
Naar columns 2021
Vind je dit leuk? Steun ons en word lid!
