2024 05 Kersen zonder kinderen, Aleid Offerhaus

De Japanse sierkersen in het Bloesempark zijn uitgebloeid. Omdat alle energie in haar bloesem ging zitten, zal je straks tevergeefs naar kersen zoeken. Insecten die afhankelijk zijn van bloeiende planten komen van een kouwe kermis thuis. Deze cultivar van Prunus serrulata is frigide. De meeste soorten zijn dat niet. De natuur kan niet enten of stekken en dan is het handig om je zaakjes op orde te hebben. Bloemen heb je in alle smaken: androgyn of biseksueel (mannelijke en vrouwelijke kenmerken zitten samen in één bloem), polygame planten (planten met bloemen die óf mannelijk, óf vrouwelijke óf beide kenmerken hebben), planten met bloemen, waarvan de vrouwelijke delen eerder rijpen dan de mannelijke en vice versa, en homogame planten, waarvan de bloemen biseksueel zijn met mannelijke en vrouwelijk delen die tegelijkertijd rijp zijn.

Nu is planten indelen op basis van de aanwezigheid van vrouwelijke en mannelijke kenmerken niet meer van deze tijd, maar het was in eerste instantie wel een handige    manier om orde in de chaos van plantennamen te scheppen en de vele nieuwe soorten meteen een plek te kunnen geven. Vandaag de dag worden moleculaire technieken gebruikt om samen met uiterlijke kenmerken de verwantschap tussen de verschillende soorten vast te stellen.

Johann Siegesbeck (1686-1755), werkzaam in de botanische tuin in Sint Petersburg had kritiek op de indeling van planten op basis van seksuele kenmerken, zoals Carl Linnaeus (1707-1778) die voorstond. Hij vond het idee dat 20 mannen (meeldraden) 1 vrouw (stamper) zouden hebben moreel verwerpelijk (Wat zou hij dan wel niet gevonden hebben van bloemen met meer stampers dan meeldraden?).

Mensen zijn – net als planten – van vele markten thuis: Een menselijk embryo begint haar leven met een vrouwelijk geslachtsdeel om dan onder invloed van hormonen uit te groeien tot een jongen, een meisje of iets er tussenin. En hoe je jezelf in seksueel opzicht definieert is ook niet altijd eenduidig.

Als er weinig exemplaren van dezelfde plantensoort in de buurt staan of er zijn weinig bestuivers dan is het zeker handig voor een plant om zichzelf te bestuiven, maar de verdeling van de seksen over de planten heeft voornamelijk als doel om te voorkomen dat een plant zichzelf bestuift. De ‘kersen’ in het bloesempark zijn al uitgebloeid, maar de biseksuele kers in mijn achtertuin bloeit en geurt als nooit te voren en de honingbijtjes worden voor hun toevallige bestuiving rijkelijk beloond met haar heerlijke nectar!

Aleid Offerhaus
Natuurgids IVN Amstelveen

Het is verboden deze column te dupliceren of te gebruiken zonder uitdrukkelijke toestemming van de schrijver/fotograaf/tekenaar.