2024 06 Winterkoning in de tuin, Henk Breij

Half april hoorde ik, net na het opstaan, de luide zang van een winterkoning in onze tuin. Vanaf de eerste verdieping zag ik het vogeltje luidkeels zingen, waarbij zijn hele lijfje trilde. Omdat het lekker weer was ging ik in de tuin ontbijten en al snel zag ik het bruine bolletje weer opduiken. Hij dook de klimop in met nestmateriaal in zijn snavel. Even later verliet hij de klimop weer en ging opnieuw zingen in de top van een boom aan de andere kant van de tuin. Het aanvliegen naar het nest ging op een zeer gewiekste manier, niet rechtstreeks naar de nestplaats vliegen, maar eerst een stuk verderop in een andere boom landen en dan behoedzaam hippend naar de nestplek, om zodoende nestrovers om de tuin te leiden. Ik had steeds enkele seconden om dit ADHD-vogeltje in de kijker te krijgen, maar dan zie je ook meteen dat het niet slechts een bruin bolletje is met een opgewipt staartje. Van dichtbij kun je de mooie kleurschakeringen zien op de vleugel en dan valt ook de witte wenkbrauwstreep goed op. Na het meegebrachte materiaal in het nest verwerkt te hebben ging het winterkoninkje meestal even boven in zijn “zangboom” zitten zingen. Ik heb er een ochtend ingestopt, maar uiteindelijk had ik hem mooi zingend in beeld. Fotograferen van een winterkoning is ook een hele klus, omdat het diertje hyperactief is. Het mannetje bouwt niet slechts één nest, maar een hele reeks nesten. Ik hoorde het mannetje ook vaak zingen in een tuin een paar huizen verderop. Als hij eenmaal een vrouwtje heeft veroverd met zijn zang, dan leidt hij haar rond langs al zijn bouwwerken, waaruit zij uiteindelijk het meest geschikte kiest. ’t Makelaartje wordt de winterkoning vanwege dit gedrag wel eens genoemd. Kleinjantje is ook een bekende bijnaam, maar in het Vlaams-Nederlands zijn wel zestig verschillende bijnamen bekend, die meestal betrekking hebben op het uiterlijk van de winterkoning. Enkele voorbeelden hiervan zijn: paternosterbolletje, tuinkruipertje en wipstaartje. Over de zang van de winterkoning zijn al heel wat boekwerken en gedichten verschenen, vooral het enorme volume en de geweldige energie die uit zo’n klein keeltje komen spreken erg tot de verbeelding.

De Engelse naam voor winterkoning is wren, net als de achternaam van de beroemde architect Christopher Wren, ontwerper en bouwmeester van vele Britse monumentale gebouwen. In gedachten zie ik Christopher met zijn vrouw Faith langs al zijn creaties gaan om aan haar te vragen welke van zijn scheppingen zij het mooiste vindt. En dan ben ik weer terug bij ’t Makelaartje.

Helaas koos de winterkoningin onze tuin niet uit om haar kroost groot te brengen.

Zoek op YOUTUBE naar Winterkoning in Bovenkerk voor het filmpje van de zingende winterkoning.

Henk Breij
Natuurgids IVN Amstelveen

Het is verboden deze column te dupliceren of te gebruiken zonder uitdrukkelijke toestemming van de schrijver/fotograaf/tekenaar.