Terugblik lezing Hans Schuman

Op verzoek van de programmacommissie en na enig tegenstribbelen heeft Hans een presentatie gemaakt over zijn vroegere werk als docent tuinieren in het voortgezet onderwijs van Bartiméus. Onderwijs  aan mensen die blind of slechtziend zijn. Het bleek een schot in de roos.

Hans wist ons op een boeiende manier mee te nemen op zijn eigen ontdekkingstocht tijdens het ontwikkelen van zijn lessen in tuinieren, op zoek naar manieren waarop ook mensen met een visuele beperking toch kunnen genieten van planten en insecten en vogels, hoe je met andere zintuigen dan ogen planten waar kunt nemen, waar de struikelblokken zitten en hoe je mensen kunt helpen om zich te oriënteren en te bewegen in een tuin zonder goed te kunnen zien.

Grenzen moet duidelijk zijn, waar is het pad, waar zijn de planten. Dat kan door hoogteverschillen en door kleur (geel bleek voor slechtziende mensen heel goed te zijn om grenzen van paden waar te nemen). Vanaf het pad moet je de planten kunnen bereiken als je ze wilt betasten of wilt ruiken of in de tuin wilt werken. Het zijn logische dingen die erg kunnen helpen om van de wereld van planten te kunnen genieten als je het niet goed kunt zien. Ook liet Hans foto’s van verschillende planten zien die extra meerwaarde hebben doordat ze goed af te tasten zijn of een bijzondere geur hebben. Bordjes plaatsen met in braille wat je op die plek kunt waarnemen. Maar dan ook op het pad duidelijk aangeven via bijv. een andere ondergrond waar een braillebordje te vinden is. Zo konden de slechtziende en blinde leerlingen zelfstandig hun weg zoeken in de schooltuinen.

Zien geeft afstand: je kunt op afstand waarnemen. Als zien niet goed lukt ben je gedwongen om dichterbij te komen. Dat was één van de dingen die er voor mij uitsprongen.

Genoeg stof tot nadenken. Allemaal zaken die meegenomen zouden kunnen worden bij het ontwerpen van een groene leefomgeving. Zeker bij zorgcentra waar ook vaak mensen kampen met visuele problemen. Of bij natuurplekken zoals ons vlinderkamp, wat zouden we zelf kunnen doen? Hoe zorg je dat ook mensen met een visuele beperking natuur dichtbij kunnen beleven in  natuurgebieden? En ook: hoe nodig je ziende mensen uit om de natuur op andere manieren waar te nemen dan alleen door vluchtig kijken?

Hieronder een foto van het scherm tijdens de lezing:  dingen die Hans zelf geleerd heeft uit de praktijk van het werken met blinde en slechtziende leerlingen.