Terugblikken met Arnhem: Bijvriendelijkste gemeente 2022

‘We blijven leren en onszelf ontwikkelen als gemeente’

Door heel Arnhem zijn kleine en grote bijenoases te vinden: van geveltuintje tot stadspark. En de gemeente werkt intensief samen met bewoners en lokale groene initiatieven, zoals Arnhem Zoemt. Het leverde de gemeenten in 2022 de onderscheiding op van Bijvriendelijkste Gemeente. Wat is er sindsdien gebeurd en welke tips hebben ze voor andere gemeenten? We blikken terug met stadsdeelmanager wijkonderhoud Vivienne van Sante en Groenbeheerder Stadsgroen Cecilia Klein.

Wat is er allemaal gebeurd nadat jullie de Bijvriendelijkste Gemeente 2022 werden?

Vivienne: ‘We worden sindsdien regelmatig gebeld door andere gemeenten met vragen zoals: hoe gaan jullie om met bewonersinitiatieven, hoe moet ik precies starten en hoe ga ik over naar ander maaibeheer. We wonnen ook een aantal andere prijzen: vorig jaar werden we kampioen NK Tegelwippen. En we wonnen de Gelderse prijs ‘Beste Bermbokaal 2023’, voor ons bijvriendelijke bermbeheer en voor hoe we als ambtenaren blijven vernieuwen. Binnenkort gaan andere Gelderse gemeenten uit het Leernetwerk Ecologisch Berm- en groenbeheer met ons mee op excursie om te kijken hoe ons bermbeheer en in de praktijk uitziet.’

Hoe heeft Arnhem zich verder ontwikkeld voor de wilde bij?

Cecilia: ‘We blijven leren en onszelf ontwikkelen als gemeente. We kijken bijvoorbeeld hoe we de bloeiboog kunnen verlengen, zodat er het hele jaar door voedsel voor de bijen is. Struikklimop planten we bijvoorbeeld veel aan, dat bloeit in het najaar nog lang door. Verder testen we of we kruiden zoals paardenbloem en speenkruid kunnen laten staan onder heesters, in plaats van ze weg te halen. En we onderzoeken hoe we natuurlijke vegetatie meer de ruimte kunnen geven. Op sommige veldjes planten we bewust niets aan en laten we de natuur haar gang gaan. Dat zorgt voor leuke verrassingen. Laatst kregen we een compliment van bewoners: wat hebben jullie dit mooi ingezaaid! Maar we hadden niets ingezaaid, het kwam spontaan op. Ander leuk nieuws: Tijdens een inventarisatie door EIS is hier een nieuwe bijensoort voor Nederland ontdekt, de braamtronkenbij. Ook vonden ze een slanksprietmaskerbij en een stadsmaskerbij, die zijn nog maar 1 of 2 keer eerder in Nederland aangetroffen.’

Arnhemse bewoners zijn heel actief en betrokken, wat is jullie geheim?

Vivienne: ‘In Arnhem worden nu 2.000 plekjes beheerd door bewoners, en dan tellen we boomspiegels en geveltuintjes niet eens mee. Dat gaat vooral via mond-tot-mondreclame. Bewoners benaderen ons met de vraag of ze een stukje groen kunnen beheren. Wij brengen hen dan in contact met Arnhem Zoemt. Die kweken de planten op en de aannemer helpt met de grond geschikt te maken. De bewoners planten dan samen de planten, vieren een feestje en nemen daarna het onderhoud op zich.’

Welke tips hebben jullie voor andere gemeenten die graag iets willen betekenen voor de wilde bij?

Cecilia: ‘We krijgen vaak de vraag: waar moet ik beginnen? Mijn tip is: begin ergens, zoek een plekje en ga aan de slag. Doe wat ervaring op in een pilot. En kijk ook wie de voorlopers zijn in je gemeente en waar de energie zit, sluit daar op aan.’
Vivienne: ‘Zorg ook voor goede communicatie tussen ecologen en uitvoering. Vaak zijn dat aparte afdelingen binnen de gemeente, maar je hebt elkaar nodig. Blijf ook goed communiceren met aannemers en bewoners. Als je overgaat op nieuw beleid verwacht dan niet dat mensen het na één keer vertellen wel weten. Neem de tijd om mensen daar goed in mee te nemen.’

Een van de prijzen die jullie wonnen als Bijvriendelijke Gemeente 2022 was een ecologische advies van TAUW, wat heeft dat opgeleverd?

Cecilia: ‘TAUW heeft ons geadviseerd over een project aan het Museumpark in Arnhem, de inrichting van een stuwwal vlakbij de binnenstad. Ze adviseerden ons over de beplanting; met heesters, bomen en kruiden. Met die lijst kon ik zo naar de ontwerper stappen. Ze adviseerden ook om de hoogte in te gaan met leuke klimplanten, zoals hop en bosrank. De bosrank staat nu vast op ons plantenlijstje.’

Jullie ontvingen als prijs ook een insectenhotel van TP Solar, bloembollen van JUB Holland en bijvriendelijke planten van Griffioen. Hoe gaat het daar nu mee?

Cecilia: ‘Met die planten is een border aangelegd die wordt onderhouden door buurtbewoners. Het staat er mooi bij! De border is onderdeel van een groene route in de wijk die bijdraagt aan ontmoeting en beweging. Het bijenhotel staat ernaast, zodat de bijen ook nestelplek hebben. De bollen zijn naar vrijwilligers gegaan, dus die geven nu kleur aan de Arnhemse tuinen.’

Van 2019 t/m 2023 werd de prijs voor Bijvriendelijkste Gemeente jaarlijks uitgereikt. Dit jaar blikken we in interviews terug met de winnaars van eerdere jaren. Lees ook het interview met de gemeente Utrecht (winnaar 2020) en de gemeente Gouda (winnaar 2023)