Een man onderzoekt een blad met een vergrootglas in een groene omgeving.

Hoe geef je een succesvolle natuuractiviteit aan kinderen? Deze vrijwilligers leerden het tijdens de jeugdbegeleiderscursus van IVN

Groningen 30 juni 2025

“Oh, ik hoor ‘m kruipen!” roept een vrouw terwijl ze haar oor dicht bij de tafel houdt. Met haar kijken én luisteren nog zo’n 15 andere volwassenen allemaal vol verwondering naar het kleine beestje. Heeft het haartjes? Een voorkant en een achterkant? En hoe klinkt het als het kruipt?

Het zijn vrijwilligers van IVN Natuureducatie die graag willen leren hoe ze kinderen kunnen inspireren met natuuractiviteiten. Daarom zijn ze bij elkaar gekomen in het Duurzaamheidscentrum in Assen voor de jeugdbegeleiderscursus van IVN. En hoe leer je nou beter hoe je een kind zich kan laten verwonderen over de natuur, dan door zelf die verwondering te voelen? Precies om die reden beginnen ze de dag met luisteren naar het kruipen van een beestje dat misschien heel gewoon lijkt, maar eigenlijk best bijzonder is: een worm!

Biologisch moment

Deze wormenactiviteit is het ‘biologisch moment’ van de dag: een typische IVN activiteit begint met een biologisch moment om de zintuigen te stimuleren en deelnemers te motiveren om gebruik te maken van hun eigen kennis. Op veel vragen kun je namelijk zelf het antwoord al vinden, als je maar goed observeert!

Gelijk toepassen

“De deelnemers ervaren tijdens de cursus zelf wat ze later aan de kinderen gaan leren, daardoor kunnen ze het ook beter overbrengen”, vertelt Pyke Kroes, projectleider Kind & Natuur bij IVN. “Ik spreek zelf ook uit eigen ervaring tijdens de cursus, dat vind ik heel belangrijk. Ik geef concrete voorbeelden van activiteiten die ik vorige week nog heb georganiseerd, zodat ze het zelf ook gelijk kunnen gaan toepassen.”

Ook leren de deelnemers over verschillende soorten leiderschap, veiligheidsmaatregelen en hoe je een activiteit organiseert. Van voorbereiding tot uitvoering, het komt allemaal aan bod.

Groep mensen buiten in gesprek, bij een kruiwagen met gereedschap en rolstoelparkeerborden op de achtergrond.

Natuurkennis is geen vereiste

De opdrachten die de vrijwilligers krijgen, draaien vooral om zelf ontdekken en vragen stellen. Na het wormenonderzoek pakt iedereen een steen met daarop een letter. Ze krijgen de opdracht om een voorwerp in de natuur te vinden dat begint met die letter. Zo’n opdracht zorgt ervoor dat ze met heel andere ogen naar de natuur gaan kijken.

“Veel mensen denken dat je enorm veel kennis moet hebben om kinderen de natuur te laten beleven”, vertelt Pyke. “Maar dat hoeft helemaal niet. Het gaat er vooral om dat kinderen nieuwsgierig raken en dat gebeurt eerder door vragen te stellen dan door antwoorden te geven.”

“Ik geniet van het enthousiasme”

Vrijwilliger Bettina begeleidde vroeger ook al activiteiten op de basisschool toen haar kinderen jong waren, vertelt ze. Destijds waren dat voornamelijk creatieve activiteiten. “Ik vond het heel leuk om kinderen iets nieuws te laten ontdekken. Maar mijn kinderen zijn nu volwassen en ik mis het. De afgelopen jaren heb ik me verdiept in biodiversiteit en hoe belangrijk het is om dat te behouden – daarom doe ik deze cursus. Mijn passie voor het begeleiden van kinderactiviteiten en natuur komen hierin helemaal samen. Ik geniet zo van het enthousiasme dat je ervoor terugkrijgt.”

De cursus bevalt de andere vrijwilligers ook goed. “Het is heel inspirerend. Je krijgt allemaal concrete ideeën voor leuke activiteiten. Ik ga het zeker gebruiken,” geeft een deelnemer terug.

Een vrouw leest voor aan een groep mensen in een bosrijke omgeving.

Observeren en leren

De deelnemers gaan zelf ook nog op excursie tijdens de cursusdag. Excursieleiders Johan Wessel en Henk Stenveld van IVN afdeling Assen nemen hen mee over het kabouterpad bij het Duurzaamheidscentrum en hebben allerlei leuke opdrachten bedacht voor onderweg. Maar behalve dat het erg leuk is om bladnerven te bekijken met een loeppotje en bomen te ‘bekijken’ op de tast in plaats van met je ogen, is het ook een leerzame ervaring. De vrijwilligers houden elkaar namelijk in de gaten om te observeren wat goed werkt tijdens de excursie en wat niet. Zo doen ze direct praktische kennis op die ze toe kunnen passen tijdens hun eigen activiteiten.

Enthousiast geworden over het vrijwilligerswerk bij IVN? Neem dan een kijkje op deze pagina of neem contact op met vrijwilligersconsulent Monique Winters

Groep mensen verkent een groene, bosrijke omgeving op een zonnige dag.

Ontdek meer over

Deel deze pagina