De klauwen van een beer
Als wandelaar ben ik eigenlijk wel blij als het broedseizoen afgelopen is. Dan kun je weer echt de natuur intrekken. Zo liep ik half juni het rondje Botshol. En daar stond langs dat pad een heel bos met reuzenberenklauwen. Geen fijne plant, wel heel mooi zo tegen die blauwe hemel. Alles is reuze aan deze plant: ze kunnen een hoogte van 3-4 meter bereiken, met grondbladeren van 1-2 meter in diameter en stengels meer dan 10 cm dik. En dan die bloemschermen met een diameter tot 80 cm! Het grootste onkruid in ons land zijn ze wel genoemd. Met bladeren als berenklauwen.
Eind augustus liep ik dit pad weer, nu waren de planten uitgebloeid, de schermen vol zaden. Prachtig, geen wonder dat de gedroogde bloemschermen zo populair zijn als woondecoratie.
Je vindt in Nederland ook een andere soort, de gewone berenklauw. Dit is een veel kleinere plant, tot 1,5 m hoog, met veel kleinere bloemschermen en bladeren. Die zie je momenteel ook overal uitgebloeid in bermen. En is inheems. In tegenstelling tot de reuzenberenklauw die afkomstig is uit het Kaukasusgebied. Is zo’n 150 jaar geleden als sierplant ingevoerd en wordt nu verwilderd aangetroffen in spoor- en wegbermen, op braakliggende grond, geluidswallen en dijken. Ze worden invasief genoemd omdat ze zich explosief verspreiden en door hun grootte andere inheemse planten terplekke geen kans meer geven. Maar de plant is niet alleen hierdoor zo berucht.
Het probleem met deze planten is dat de stengels bij aanraking een vocht afscheiden dat de weerstand van de huid tegen zonlicht sterk vermindert. Dat kan tot flinke huidverbrandingen leiden. De tegenovergestelde werking van zonnecrème. Er ontstaan jeukende vlekken die overgaan in een ontsteking met blaren, als echte brandwonden. Bah.
Mijn zus heeft achter haar huis een heel bos reuzenberenklauwen staan. Op mijn vraag of die niet weggehaald moeten worden, vertelde ze dat de buurt dit een veiligheidsgevoel geeft tegen indringers. Ja, zo kan je het ook zien.
Reuzenberenklauw staat op de lijst van zorgwekkende soorten met een verbod op bezit, handel en transport. Daarnaast geldt de plicht om in de natuur aanwezige populaties op te sporen en te verwijderen. Of in elk geval te zorgen dat verspreiding en schade wordt voorkomen. Maar handhaving is nog lastig voor menig gemeente en natuurorganisatie, zodat ik ze op m’n wandelingen nog vaak zie.
Wim Bax
