De ene wesp is de andere niet
Als er een diergroep is waarvoor geldt ‘onbekend maakt onbemind’, zijn dat de insecten wel. De meeste mensen vinden vlinders en hommels nog wel leuk. Maar wespen… Hierbij denken we al gauw aan die opdringerige ‘limonadewespen’ die in de nazomer in je bierflesje of op je ijsje gaan zitten. En die ook nog eens gemeen kunnen steken met hun angel. Maar wist je dat er in ons land meer dan vijfduizend soorten wespen voorkomen? En dat je voor de meeste helemaal niet bang hoeft te zijn?
Wespen zijn verwant aan bijen en mieren. Kenmerkend is de wespentaille. Slechts een paar soorten leven in kolonies (wespennesten) in de buurt van mensen. Het zijn deze soorten die de wespen hun slechte naam bezorgen. Veruit de meeste wespensoorten leven solitair. Je hebt ze in allerlei kleuren en maten. Onder wespen heb je rovers, bloembestuivers, planteneters, opruimers en parasieten. Parasitaire wespen worden ook wel sluipwespen genoemd. Daarvan zijn in ons land ruim vierduizend soorten bekend zoals de schildwesp op de foto. Opvallend bij sluipwespen zijn de lange voelsprieten en bij vrouwtjes de lange spriet aan het achterlijf.
Die lange spriet is de legboor waarmee een sluipwesp haar eitjes legt. Dat doet ze in of bij larven of poppen van andere insecten. Elke soort sluipwesp heeft zijn eigen soort gastheer. Als de eitjes uitkomen, eten de larfjes hun gastheer op. Die zal dat uiteindelijk niet overleven. Dat klinkt gruwelijk, maar net zoals alle andere dieren hebben sluipwespen hun rol in de natuur. Ze voorkomen dat er plagen optreden van bijvoorbeeld bladluizen of witte vliegen. Daarom worden ze als biologische bestrijders ingezet in de land- en tuinbouw.
Uiteraard parasiteren sluipwespen niet alleen op insecten die wij schadelijk vinden. Er zijn bijvoorbeeld soorten die parasiteren op de larven van wilde bijen. Bij bijen- en insectenhotels zijn dan ook vaak sluipwespen te vinden. Ik heb gezien hoe vrouwtjes met hun lange voelsprieten dood hout aftasten en zo trillingen opvangen van een larve. Dan weten ze precies waar ze hun legboor in het hout moeten steken. Die legboor is uitschuifbaar en wendbaar. Op dat principe zijn stuurbare naalden voor medische toepassingen gebaseerd.
Fascinerende beestjes dus. Omdat veel mensen weinig over wespen weten en ze vaak onnodig doodmeppen, is 2024 uitgeroepen tot het Jaar van de Wesp, met allerlei activiteiten (even googlen om ze te vinden).
Ineke Bams
