Vlinders
De wezens van de nacht
Het is laat en je loopt over straat, plots hoor je geritsel uit een struik komen. De nachtdiertjes hebben je al goed in de gaten, maar jij ziet alleen maar zwart… tenzij je je zaklamp of telefoon erbij pakt natuurlijk. Met deze duistere dierenweetjes worden de activiteiten tijdens de ‘Nacht van de nacht’ nog spannender!
Kleine nachtjagers
Alhoewel wij mensen overdag scherp en nauwkeurig zien, wordt het ’s nachts voor de meesten lastig om kleuren en objecten van elkaar te onderscheiden. De meeste dieren daarentegen worden actief rond de late uren en hebben hun ogen dan pas nodig. Pijlstaartvlinders zijn nachtdieren. Zij gaan pas als het donker is opzoek naar nectar en nachtzicht is daarbij onmisbaar. Hoe doen ze dit dan? Er wordt gebruikt gemaakt van een mechanisme waarbij hun zenuwen lichtdeeltjes bij elkaar voegen en versterken. Ze kunnen dan in het donker extra goed zien. Dit fenomeen heet ‘neural summation’. Zo kunnen ze onder andere kleuren of onverwachte bewegingen in het donker waarnemen en objecten en vijanden ontwijken.
Wat een grote ogen!
De meeste uilensoorten in Nederland jagen wanneer het donker is. De lichtgevoeligheid in hun ogen is zeer hoog, waardoor ze tot wel 8 keer beter kunnen zien dan mensen (vooral ’s nachts). Om meer licht op te kunnen nemen hebben uilen in verhouding veel grotere ogen dan andere vogelsoorten. Uilen zien niet alleen scherp op grote afstanden, ze kunnen ook goed dieptes waarnemen. Dit is erg handig voor als ze op grote hoogtes vliegen, ze zien dan precies waar de prooien lopen. Ze kunnen de ogen alleen niet draaien, omdat het, anders dan bij de mens, geen oogbollen zijn, maar een soort tubes die naar achteren lopen. De nek van een uil is 270 graden wendbaar, waardoor ze wel om zich heen kunnen kijken.
Een griezelig gezicht
Heb je je ooit afgevraagd waardoor de ogen van een kat op lichten? Er zit namelijk een reflecterend laagje in hun oog, net achter hun netvlies, dat ‘tapetum lucidum’ heet. Dit laagje weerkaatst het licht dat binnenkomt. Deze reflectie zorgt voor een hogere lichtgevoeligheid in de ogen, hierdoor kunnen katten wanneer het schemert veel beter zien dan de mens. Katten kunnen echter niets zien wanneer het pikkedonker is, dat is een fabeltje.
Zoek het donker op!
Ontdek nog meer duistere dierenweetjes tijdens de ‘Nacht van de nacht’. Bekijk hier de activiteiten van IVN waaraan je mee kunt doen. Maak een mooie nachtwandeling of kijk met een telescoop naar de sterren.
Nacht van de Nacht
Met de jaarlijkse Nacht van de Nacht campagne van de Natuur en Milieufederaties (NMF) wordt aandacht gevraagd voor het klimaat en energiebesparing op licht. Ze hebben als doel om de hoeveelheid lichtvervuiling in Nederland te verminderen.
Nederland is een van de meest verlichte landen ter wereld. Afgelopen honderd jaar werd Nederland maar liefst zo’n 125 keer lichter. Lichtvervuiling door nachtelijke verlichting met kunstlicht kost niet alleen veel geld en energie, maar verstoort ook het bioritme van dieren en planten. En we kunnen minder genieten van de mooie sterrenhemel: in de grotere steden kan men nauwelijks nog de sterren zien, en de Melkweg al helemaal niet meer. Het opgaande licht wordt vooral veroorzaakt door openbare verlichting en reclameverlichting.
Zonder lichtvervuiling zouden we 3.000 sterren tegelijk kunnen zien. Op honderden plekken doven gemeenten, bedrijven en particulieren op de laatste zaterdag van oktober dan de verlichting. Niet alleen bedrijven kunnen het licht uit doen, iedereen kan meehelpen! Dan kunnen we misschien meer sterren zien.
