Roofvogels
Foto: Pascal Hendriks
Roofvogels zijn fascinerend. Met hun scherpe, priemende blik, kromme snavel en indrukwekkende klauwen zijn ze de heersers van het luchtruim. In het verleden werd vaak gedacht dat roofdieren schadelijk waren en men vervolgde ze dan ook fanatiek. In de loop der tijd werd echter overtuigend aangetoond dat de activiteiten van deze dieren een sturende en stabiliserende kracht zijn in de natuur. Vanaf 1941 zijn alle roofvogels dan ook onvoorwaardelijk bij de wet beschermd.
Sinds 1 april 1994 wordt de roofvogelpopulatie in de wijde omgeving van Raalte in de gaten gehouden door een wisselende groep enthousiaste mensen. Hoofddoelen zijn monitoring van de populatieontwikkeling en voorkomen van roofvogelvervolging maar bovenal het genieten van deze fascinerende vogelsoort.
De werkgroepleden doen met eenvoudige hulpmiddelen onderzoek naar roofvogels. Hierbij worden roofvogelterritoria en nesten in kaart gebracht. Elk lid onderzoekt zijn eigen vastomlijnd gebied en maakt aan het eind van een broedseizoen de balans op. Verzamelde gegevens worden op nestkaarten genoteerd en naar SOVON Vogelonderzoek Nederland opgestuurd. Na het seizoen worden op een gezellige avond de resultaten gepresenteerd en besproken.
Het onderzoeksgebied ligt grotendeels in de gemeente Raalte. Het Sallandse Raalte en omgeving heeft voor verschillende roofvogelsoorten een aantrekkelijke biotoop met een rijke gevarieerde natuur. Weidegebieden en bossen wisselen elkaar af met soms licht glooiende heuvels. En niet te vergeten de altijd aantrekkelijke landgoederen in het gebied en zelfs in een deel van het Nationaal Park ‘De Sallandse Heuvelrug’ wordt geïnventariseerd. Een schitterend en gevarieerd landschap. We verkeren als werkgroep dan ook best wel in een bevoorrechte positie!
Het inventarisatieseizoen begint rond eind februari/ begin maart. Torenvalkkasten worden ’s winter al schoongemaakt. De havik begint als eerste met nieuwbouw of vaker nog wordt een oud nest opgelapt. Bij mooi weer wordt boven de broedplaats de baltsvlucht vertoond. De bospercelen waarin het nest moet worden gezocht is nu dus bekend. In dit nog ruime gebied kan vervolgens verder gezocht worden. Belangrijke aanwijzingen om het nest te vinden zijn het kekkeren (roepen), gevonden ruiveren en witte uitwerpselen in de buurt van het nest en in de jongenfase de prooiaanvoer.
Met gedetailleerd kaartmateriaal worden gegevens van een nest als coördinaten, boomsoort en boomhoogte genoteerd. In de jongenfase wordt het aantal jongen en het broedsucces bijgehouden. Hetzelfde gebeurt met de buizerd en sperwer. Torenvalken maken nooit zelf een nest. Voor hen worden speciale nestkasten opgehangen. Met spanning wordt aan het eind van het seizoen nog uitgekeken naar de uit Afrika komende zeldzame soorten wespendief en boomvalk. Zij arriveren pas na half april in Nederland. Het is een extra toegift wanneer we deze bijzondere soorten op onze nestkaarten kunnen bijschrijven. Provinciebreed gezien mogen we best trots zijn op hun regelmatige aanwezigheid en onze inventarisatieresultaten!
Meten is weten en geen doel op zich. Juist van de zeldzame soort als wespendief en boomvalk proberen we de jongen te ringen en ook de broedbiologie te meten voor SOVON Vogelonderzoek Nederland. De verplichte kost als vleugellengte, gewicht en kropgroote en daarnaast talloze andere maten, afhankelijk van de onderzoeksvraag worden daar nog aan toegevoegd.
De Werkgroep Roofvogels van het IVN volgt alle roofvogelsoorten in Raalte en omgeving. Met toestemming van landgoedeigenaren, natuurorganisaties en vele particuliere eigenaren worden heel wat bosjes, parken, houtsingels, solitaire bomen en torenvalkkasten bezocht. Landgoederen als het Neppelenbroek, Schoonheten, de Velner, het Reelaer en natuurreservaten het Boetelerveld en het Luttenbergerven maken hiervan deel uit. Ook in een deel van het Nationaal Park op de Holterberg wordt geïnventariseerd.
Sommige roofvogelsoorten blijven het gehele jaar in hun territorium, andere trekken weg naar warmere streken en weer andere komen ’s winters vanuit het noorden naar ons land.
Tot zover de roofvogels die in en om de Sallandse gemeente Raalte zijn waar te nemen.
Hopelijk ontmoeten we elkaar vandaag of morgen eens in het veld … met een verrekijker. Graag tot ziens!
Informatie:
Martijn Wijnberg – coördinator
martijn_wijnberg@hotmail.com
