Uitheemse planten en dieren bedreigen natuur en mens

In de Week van de Invasieve Exoten (17-26 juni) vragen natuurorganisaties aandacht voor de onwenselijke verspreiding van dieren en planten die niet in Nederland thuishoren. Exoten kunnen schadelijk zijn voor de natuur, economie en gezondheid. Bewustwording van burgers is belangrijk, evenals kennis, draagvlak en actieve betrokkenheid.

Waar gaat het om?
Exoten zijn planten, dieren en micro-organismen die al dan niet opzettelijk door menselijk toedoen in een nieuw gebied terechtkomen. We spreken van een invasieve exoot wanneer een soort zich explosief vermeerdert en een bedreiging vormt voor inheemse soorten. In Nederland komen honderden exoten voor, waaronder de woekerende Japanse duizendknoop, de Amerikaanse rivierkreeft, muskusrat, nijlgans en (als gevolg van klimaatverandering) zelfs de gevaarlijke tijgermug.

Het is belangrijk om de introductie van exoten zoveel mogelijk te voorkomen, de aanwezigheid van soorten te monitoren en waar nodig maatregelen te nemen om ze te verwijderen. Hierbij is actieve burgerparticipatie van groot belang.

Schadelijke gevolgen
Invasieve exoten kunnen op allerlei manieren schadelijk zijn: voor de natuur, land- en tuinbouw, energievoorziening, gezondheid, economie en waterbeheer. De bestrijding kost de lidstaten van de Europese Unie vele miljarden euro’s per jaar!

Exoten vormen een probleem omdat ze

• nieuwe ziektes kunnen overbrengen op inheemse soorten en mensen. (Exotische muggen in Lucky Bamboo kunnen o.a. het Zika-virus overdragen);
• landbouwgewassen, inheemse planten of dieren opeten. (Zonnebaarzen in sommige vennen vreten alle larven van libellen en amfibieën op);
• zo snel groeien dat inheemse soorten te weinig licht, ruimte of voedsel overhouden. (Reuzenberenklauw en Japanse duizendknoop zijn beruchte voorbeelden);
• de waterafvoer ernstig beperken en opgehoopt grote kracht uitoefenen op gemalen en dammen. (De grote waternavel kost ons daarom handenvol geld);
• paren met inheemse soorten waardoor de oorspronkelijke soort verdwijnt.

Het leed door de Amerikaanse rivierkreeft: een optelsom
Het is een relatief klein diertje. Maar het leed dat de Amerikaanse rivierkreeft kan berokkenen is behoorlijk en neemt alleen maar toe.

Een opsomming:

• Hij graaft tunnels in oevers, keringen en andere infrastructuur met allerlei schade tot gevolg – in het ergste geval een overstroming.
• Hij eet veel andere soorten dieren op. Daarmee vermindert hij de biodiversiteit.
• Hij knipt waterplanten door met zijn scharen, wat ten koste gaat van de waterkwaliteit
• Hij graaft in de bodem waardoor voedingsstoffen loskomen en het water troebel wordt

Hoe kunt u helpen?

• Laat nooit uitheemse dieren ontsnappen in de natuur (bijv. geelwangschildpadden, goudvissen of parkieten).
• Gooi nooit waterplanten in open wateren.
• Ziet u Japanse duizendknoop in de gemeente? Meld dit op de gemeentewebsite:

www.geldrop-mierlo.nl de button: ‘maak een melding’ staat op de homepagina onder het kopje afspraak maken en contact.

• Hebt u exoten gezien? Meld uw waarneming op een van de volgende websites: telmee.nl, waarneming.nl of hengelvangstregistratie.nl

De foto is gemaakt door Liesbeth Dirkse