Historie Botanische Tuin
Botanische tuin IVN Elsloo, de historie
De botanische tuin is prachtig gelegen in het kasteelpark van Elsloo op een helling gevormd door de Slakbeekvallei en een uitloper van een oeroude voormalige Maasoever. Samen met het Bunderbos (ook wel helling- of bronnetjesbos genoemd) is het een uniek natuurgebied.
Vanuit het noorden gezien, liggen het kasteelpark van Elsloo en de botanische tuin aan het begin van het Bunderbos. Het aangrenzende kasteel (thans hotel-restaurant) is de opvolger van het eigenlijke kasteel van Elsloo die in de 15e eeuw overspoeld raakte door de Maas en was in de middeleeuwen tot aan de franse revolutie de hoofdzetel van de Heerlijkheid Elsloo.
Het gebied van de huidige botanische tuin van IVN Elsloo, met aanpalend arboretum, stond in vorige eeuwen ten dienste van een nog aanwezige watermolen op de Slakbeek en voormalige brouwerij die rond het midden van de 16e eeuw werden gebouwd. Hier werd hop geteeld en dat gaf het gebied ook de naam Hoppenhof, deze bleef het behouden ook toen het een weiland werd voor de paarden van de molenaar. Rond 1630 overspoelt de Maas het oorspronkelijke kasteel en men besluit om de brouwerij te verbouwen tot een herenhuis. Achter dit (in 1885 afgebrande huis, naast de molen) werd de Hoppenhof omgezet in een kasteeltuin t.b.v. de kasteelbewoners In de archieven genoemd “Den Hoff vant ‘s_Heeren Huys”. De familie de Geloes lieten rond 1860 een kasteelpark in franse stijl aanleggen en bouwden ook in de 19e eeuw de toren, waarvan een van de ramen keek over de kasteeltuin die toen de functie van lusthof had.
In 1959 werd de voormalige Gemeente Elsloo eigenaar van het Kasteel, kasteeltuin en kasteelpark. In 1969 verzocht deze Gemeente de plaatselijke IVN afdeling, naar een idee en ontwerp en onderleiding van een omwonende Piet Habets, in de voormalige kasteeltuin een heem- kruidentuin onder te brengen. Na tien jaar pionieren werd de status van botanische tuin bereikt. Om over een grote diversiteit aan planten (gewassen) te kunnen beschikken werd op de aanwezige voedselrijke-, kalkhoudende bodem gedeeltelijk een voedselarm milieu gecreëerd voor een heidevegetatie, een krijtperceel voor kalkminnende flora, een vijver met moerasgebied voor de natte gewassen en twee rotspartijen voor alpenflora.
De tuin is ingedeeld in perken en mooie slingerpaadjes zijn aangelegd die de bezoeker langs de verscheidenheid aan planten, heesters en bomen vanuit de gehele wereld leiden. De tuin is deels als thematuin ingericht, voorzien van kruiden met medicinale, cultuurhistorische en magische waarde.
Dit themagedeelte heeft de titel “Macht van de planten door de eeuwen heen” en is duidelijk herkenbaar aan de omzoomde perken met paden en stapstenen. Het thema gedeelte bestaat uit 21 perken elk met een eigen onderwerp met de daarbij behorende planten. Zo is in de tuin o.a. een perk met als onderwerp “de Bandkeramiekers” opgenomen.
Wij volgen bij het instandhouden en herinrichten van de tuin het in de zestiger jaren ontwikkelde z.g. “Habets plan”. Piet Habets heeft samen met INV-Elsloo en met veel ondersteuning van de voormalige Gemeente Elsloo en anderen, de aanzet voor de tuin gegeven. Piet Habets maakte een inrichtingsplan voor een kruidenheemtuin en begeleidde de realisatie van de tuin, die in 1977 werd geopend en het predicaat “Botanische tuin” kreeg van de KEW Garden organisatie in Londen.
