De Natuurgidsenopleiding 2022/2023 is begonnen!

Ik ben Janneke, 39 jaar, avontuurlijk, een waterrat en sinds dit jaar IVN natuurgids in opleiding. Ooit was ik directiesecretaresse, later artistiek- cultureel projectontwikkelaar/ kunstenaar in Cambodja en Jordanië, maar nu een mens die heel blij wordt van door de natuur struinen en buiten zijn. In mijn vrije tijd blijf ik mijzelf steeds verwonderen door de natuur, kunst, filosofie en de kleine dingen van het leven. Ik kan uren de natuur observeren, dat gaat dan vanzelf! De bomen die over mij heen buigen, regendruppels op grassprieten, de talloze kleuren van de lucht, hoe het water schittert als de zon erop schijnt. Op zulke momenten ben ik eventjes één met de natuur én voel ik mij het gelukkigst.  

Net als IVN geloof ik dat mens en natuur onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn én tijdens de natuurgidsenopleiding hoop ik dan ook nieuwe en verrassende manieren te vinden om mens en natuur nog meer met elkaar te verbinden en het natuurbewustzijn van de Amsterdammer te vergroten.  Natuur gaat voor mij pas echt leven als iemand er levendig over vertelt of schrijft! Maak hier dan ook kennis met mijn belevenissen en avonturen als natuurgids in opleiding. 

Wat een (natuur)feest!

Chloroplast. Mitochondriën. Endoplasmatisch reticulum. Vacuole. Celkern. Prokaryoten. Eukaryoten. Al snel duizelt het mij van de termen. Heel eventjes denk ik aan die gefrustreerde tiener die 25 jaar geleden haar biologie huiswerk vervloekte. Dezelfde tiener die mij vol verbazing zou aankijken en keihard in de lach zou schieten als ik haar vertelde  ‘Als je later groot bent, neem je jong en oud mee naar buiten om in, van en over de natuur te leren.” Maar met een oma die biologie studeerde én opa die dier- en plantkunde gaf aan de land- en tuinbouwschool kruipt het bloed waar het niet gaan kan! Beiden heb ik helaas nooit gekend. Zouden zij trots zijn dat hun kleindochter in hun voetsporen is getreden? En wat zou Opa vinden van alles wat nu over planten voor handen is? En wat had hij mij nog kunnen leren over het plantenrijk? Met een grote glimlach keer ik terug naar mijn boeken én duik ik in de verschillen tussen sporen- en zaadplanten. En dat op een vrijdagavond: wat een (natuur)feestje! Niet veel later sluit ik mijn laptop en op weg naar mijn bed denk ik aan tweezaadlobbigen en hoe bijzonder de natuur toch is!

Natuurgids in de knop

De volgende ochtend spring ik uit mijn bed! Het is eindelijk zo ver. Na lang wachten begin ik (en mijn medestudenten) met de natuurgidsenopleiding van IVN Amsterdam, Amstelveen en ’t Twiske. Ik kijk nog een keer in mijn tas. Notitieboekje. Pen. Een dosis humor. Check. Vol energie klim ik mijn tjalk uit én al fietsend naar de F. Broekhuijsen-Leewisschooltuin mijmer ik over het introductieweekend en de spannende, leerzame én groene 1.5 jaar die komen gaat! Zoals Liddy van IVN ‘t Twiske in haar haiku beschrijft: Begin komt eraan. Natuurgidsen in de knop. Gaan nu ontluiken.

Kennismaken met plantenanatomie en Linnaeus

En wat was het tof! Als gidsen in spé vielen wij met de lessen van Henk Glas en Arend Wakker direct met onze neus in de boter of beter gezegd in de planten. Vol enthousiasme namen zij ons met illustraties en verhalen mee in de fascinerende wereld van planten. Met Henk doken we in de planten-anatomie én bekeken we hoe een plant van beneden naar boven in elkaar zit en hoe deze functioneert! Fantastisch om te leren wat daar allemaal in plantenweefsels en organen gebeurd.

Ook maakten we door Arend’s reis door de tijd kennis met het hiërarchisch indelingssysteem van Linnaeus dat organismen op grond van overeenkomsten en verwantschap indeelt in groepen. Soorten die sterk verwant zijn aan elkaar hebben dezelfde geslachtsnaam. Geslachten worden op hun beurt weer ingedeeld in families en die op hun beurt weer in ordes, enzovoort. Op deze manier kent het planten- en dierenrijk een hiërarchisch indelingssysteem met verwantschap als basis.  Vol verwondering luisterde ik naar Arend en verbaasde ik mij over de grote diversiteit aan plantensoorten. Ook de schooltuin vind je deze verscheidenheid aan soorten als ook verschillende structuren, kleuren en geuren die de inspiratie was voor het vormgeven van onze eerste ‘fictieve’ natuuractiviteit. Tijdens een korte observatie van de tuin probeerde elke groep hun natuuractiviteit vorm te geven aan de hand van de 7 w’s om hun activiteit vervolgens in de klas toe te lichten.

De stad is natuur

Zondag stond volledig in het teken van stadsnatuur en observeren van de natuur om ons heen! Velen zijn het wellicht niet met mij eens zijn maar Amsterdam is een natuurgebied waar ook mensen wonen. Tussen de stoeptegels en de snelwegen bloeit en groeit van alles. Je kunt het zo gek niet bedenken of er leeft wel wat. De stad is vol met leven én natuur is overal te vinden! Alleen veel mensen zijn zich daar niet van bewust van. Ook wij als natuurgidsen in spé zien vaak de stadsnatuur over het hoofd. Arend liet ons tijdens zijn presentatie over Amsterdamse stadsnatuur en een wandeling rondom F. Broekhuijsen-Leewisschooltuin volop kijken naar hetgeen wat onder onze voeten groeit, nestelt in onze dakgoten, groeit tussen kadevoegen of woont in en onder die boom midden in de stad. Steeds verder trekt Arend ons de stadse jungle in en onderzoeken wij samen de zichtbare èn verborgen (stads)natuur rondom F. Broekhuijsen-Leewisschooltuin.

Creatief de natuur observeren

En dan is het tijd voor ons eigen onderzoek buiten en Marijke laat ons de natuur observeren en vast leggen op papier. Kras. Kras. Mijn potlood vliegt over het papier. De tijd staat even stil terwijl ik gluur naar alles om mij heen.  En niet veel later ontstaan daar de abstracte contouren van omringende bomen en planten. Door al dat moois heel nauwkeurig te bestuderen en te tekenen ontdekte ik dat ik opeens dingen zag die ik voorheen niet zag zoals bijvoorbeeld de minuscule details van een blad.

Kortom, een leerzaam, vol en groen weekend met talloze natuurweetjes dat met veel zorg, planning en aandacht tip-top is georganiseerd door IVN’ers Barbara, Liddy, Aad, Marijke, Paul en de docenten van het opleidingsteam. Dankbaar kijk ik terug op het weekend van 18/19 maart én kijk met plezier uit naar alles wat ik nog mag leren en ontdekken in en over de natuur!

Lees meer over de ins en outs van de IVN Natuurgidsenopleiding

Tekst: Janneke Hoogstraaten 
Foto’s: Paul Panhuizen, Janneke Hoogstraaten en Pauli van Oort.