Paddenstoelenwandeling
Op zaterdag 1 november liepen we een paddenstoelenwandeling door Berkenheuvel bij Diever. Onder leiding van Jan en Wilma (als nieuw aangesloten paddenstoelengids) keken we naar de verschillende soorten en we kwamen prachtige exemplaren tegen. De groep was groot en niemand had zich laten weerhouden door de regen die voorspeld was (en viel!).
We keken naar soorten paddenstoelen, de groei, voortplanting, maar ook naar de plek die de paddenstoel inneemt in de natuur. Zijn het opruimers of parasieten, of werken ze samen met de planten en bomen. Deze mycorrhiza vormen met hun ondergrondse schimmelnetwerk een samenlevingsvorm van schimmels en planten via de wortels. Bijna alle planten werken ondergronds samen met dergelijke schimmels. Deze absorberen bijvoorbeeld mineralen uit de bodem die ze vervolgens afstaan aan een plant. In ruil daarvoor krijgen ze suikers terug van de boom voor hun eigen voeding. Het woord mycorrhiza is afgeleid van het Griekse mukès dat zwam betekent, en rhiza dat wortel beduidt.
Soorten die we tegenkwamen waren: rodekoolzwammen, russula’s, amanieten en boleten. We hadden aandacht voor vragen over heksenkringen, wildpluk, giftige of eetbare paddenstoelen. De heksenboleet is bijvoorbeeld een eetbare paddenstoel, maar voorzichtigheid is geboden omdat hij ook op andere giftige blauwkleurige boleten lijkt zoals de satansboleet. Dus bezint eer ge begint want het onderscheiden is nog niet zo makkelijk en daar vonden we verschillende voorbeelden van.
Na afloop was er een klein groepje die nog koffie nam bij Brasserie Puur en waren we het erover eens dat een zaterdagochtend buiten in het bos altijd een goed begin van het weekend is.
Er zijn heel veel interessante en leuke boeken over paddenstoelen. Wilma heeft er inmiddels een plank vol mee. Er zijn boeken om te determineren en herkennen, maar ook met speciale onderwerpen. Zoals het boekje “Champignons van de Jordaan”, boeken over medicinale paddenstoelen, of over het ondergrondse web van het mycelium (schimmeldraden) van Merlin Sheldrake. Een bijzonder boekje gaat over broddelboleten en trulzwammen. Waarvan onderstaand een boekrecensie.
Mycelium is het netwerk van worteldraden van een schimmel dat je in verschillende vormen en eigenschappen kan laten groeien.
Broddelboleten en trulzwammen
In de verhalen over Olivier B. Bommel en Tom Poes van Marten Toonder komen veel paddenstoelen voor. Je ziet ze vaak als sfeermakers in de prachtige natuurtekeningen. In het bijzonder als het herfst is, maar ook als er magie aan de orde is. Ook zijn schimmels zoals ‘draadhippel’ dikwijls aanwezig in scènes waarin de natuur ‘naar de verturving gaat’.
Maar er zijn ook verhalen waarin paddenstoelen zelf een hoofdrol spelen. Bijvoorbeeld magische paddenstoelen, als er tovenarij in het spel is: hoed je maar als Hocus Pas aan de gang gaat met een splijtzwam, of trulzwammen laat groeien. Een heel uniek paddenstoelenverhaal is ‘De weetmuts’. Niet alleen vanwege de Kwil, de pratende paddenstoel uit de onderwereld, maar ook omdat Toonder hierin vooruit lijkt te grijpen op zeer recente ontdekkingen ten aanzien van de communicatie die er plaatsvindt in ondergrondse schimmelnetwerken.
De auteurs van dit boek zijn beiden grote Bommelliefhebbers. Klaas Driebergen publiceerde meer dan tien boeken rondom Marten Toonder en zijn werk. Machiel Noordeloos is een internationaal bekende mycoloog (paddenstoelendeskundige) en heeft vanuit die invalshoek geprobeerd om in dit boek de paddenstoelen in Toonders verhalen te duiden.
Tekst: Wilma Bast
