Meteorologische seizoenen

Seizoenen en de herfst door de ogen van een tuinvrouw. In deze tuincolumn van Ellen Smal neemt ze je mee de herfst in.

Om praktische redenen en volgens internationale afspraak gebruiken de weerkundigen voor het berekenen van klimatologische gemiddelden een andere seizoensindeling. Zo kunnen seizoenen beter met elkaar vergeleken worden. De Societas Meteorologica Palatina is één van de eerste internationale weerorganisaties. Deze organisatie besloot in 1780, onder leiding van de Duitse keurvorst Karl Theodor, om steeds drie opeenvolgende kalendermaanden als één seizoen te beschouwen.

Voor de weerkundigen begint de herfst op 1 september. Op 23 september begint de astronomische herfst. Dan staat de zon namelijk precies boven de evenaar waardoor dag en nacht overal op aarde even lang duren. Daarom begint de herfst meestal op 22 of 23 september. Officieel loopt de herfst van 21 september tot en met 20 december. Volgens de klimatologische indeling is de herfst al op 1 september begonnen en duurt het seizoen tot met 30 november.

 Zo duren alle seizoenen precies drie maanden. De zomer bestaat dan uit de drie warmste maanden (juni, juli en augustus), de winter uit de drie koudste (december, januari en februari). De lente en herfst zitten daar tussenin.

De herfst door de ogen van een tuinvrouw

Het is herfst, mijn favoriete seizoen. Ik houd van de herfst om voor de hand liggende redenen: mooi licht, kleuren, rust. En dan zijn er ook nog fantastische stormen met regen en vallend blad om ons er aan te herinneren dat alles voorbijgaat. Mijn tijd in het kleine tuintje bij het Wolderwijd is ook voorbij. Er komt een stuk grond in Drenthe voor in de plaats dat ik nog helemaal moet verkennen om te weten wat ik er mee kan. Er is al een paddenpoel, daar ben ik heel blij mee, en er staan veel fruitbomen. Dat lijkt me een goed begin.

Op dit moment lees ik een prachtig boek over bijen: ‘Een verhaal met een angel’ van Dave Goulson. Daarin wordt natuurlijk gepleit voor bloemrijke tuinen. Denk aan gewone klaver, slangenkruid, smeerwortel en boragie; maar ook de boompioen wordt genoemd. In Tasmanië is de boompioen een plaag aan het worden. Hier is het een bijzondere tuinplant.

Wij willen bij het nieuwe onderkomen een Paradise Paddock voor onze paarden aanleggen. Daarom worden veel wilde planten gezaaid op de plekken waar ze grazen. Hopelijk komt dat de hele fauna in de buurt ten goede. We krijgen  advies van Sietske van paardenplant, die in de buurt woont en zich heeft gespecialiseerd in bloemrijke weilanden.

Door de vorige bewoners is al een bos aangelegd. Hierin staan allerlei struiken, zoals kardinaalsmuts, sleedoorn en vuilboom. In een boek over de Japanse kunst van het bosbaden, Shinrin Yoku: ‘Dompel je onder in het bos voor ontspanning en gezondheid’, wordt uitgebreid beschreven wat de natuur als preventief medicijn voor je doet. Alles is onderzocht op de fysiologische effecten. Degelijke jongens, die Japanners. Het sprak mij wel aan dat je ook in een hangmat kunt gaan liggen met uitzicht op bomen -en paarden in ons geval- om de heilzame werking van shinrin yoku te ervaren. Er moet nog nader onderzoek komen om de effecten hiervan te meten; mijn praktijkervaring zegt dat het werkt.

Kennelijk ben ik aartslui als dat liggen me zo aanspreekt. Maar soms moet er in een tuin iets gebeuren en daar beleef ik toch ook wel lol aan. Een ander boek dat ik met plezier lees gaat over noeste arbeid in de moestuin. ‘Groentje in de moestuin’ van Alma Huisken en Doortje Stellwagen helpt om bewondering te krijgen voor tuiniers die op natte kleigrond werken. Met veel humor en mooie recepten maken ze het nog aantrekkelijk ook! Het grote genieten beleef ik toch vooral als ik vanuit de hangmat het resultaat van mijn werk mag bekijken. Als ik de hommels en de bijen en de vogels hoor. Ik realiseer me dat de grote herfstschoonmaak van de tuin die vroeger gebruikelijk was niet meer hoeft. Sterker nog, vanuit het oogpunt van de tuin is al dat opruimen schadelijk. Er moet ruimte zijn voor schuilplaatsen van allerlei tuinbewoners, van egels tot hommels tot overwinterende spinnen en slakken.

Wel te rusten lieve beestjes en een mooie winter toegewenst!

Ellen Smal