Korte cursus – Natuurbeleving: verlangen naar buiten
De IVN-afdeling Westerveld organiseerde dit najaar een korte cursus over Natuurbeleving: buitenmensen houden niet van binnen zitten. We verlangen naar buiten, de wind in onze haren, de zon op onze huid. Buiten voelen we ons deel van de natuur, bescheiden, niet de baas over de natuur.
De cursus bestond uit 2 lezingen die plaats vonden op donderdagavond in Grand Café de Brink in Dwingeloo. Op zaterdag waren er twee excursies, aansluitend bij het thema van de lezing.
Het programma
Op donderdag 19 september verkent Barbara de Beaufort met ons hoe we ons verlangen naar buiten kunnen versterken. Barbara is geboren op Texel. Ze woont nu op de Groninger klei bij Zandeweer, tegen de Waddenzee. Dat ze nu bestuurslid is van de Vrienden van Rottumeroog en Rottumerplaat is voor haar een droom die uitgekomen is. Ze is vooral schrijver. Barbara en Aaldrik Pot, boswachter van Staatsbosbeheer uit Norg – op het Drentse zand -, schreven elkaar brieven over alledaagse belevenissen in de natuur: In “De onsterfelijke nachtegalen” en “Met huid en haar” is die briefwisseling gebundeld. Barbara is dan ook een welkome gastspreker om de aftrap voor deze cursus te geven.
Voordat Barbara aan haar verhaal begint, nodigt ze ons uit om een presentje uit te zoeken: een veer, een steen, een dennenappel of een schelp. Een klein stukje uit de natuur, klein genoeg om in je hand te houden. En tegelijkertijd ligt daar een hele wereld in besloten.
Barbara vertelt dat de IVN, opgericht in 1960, in de loop van de tijd haar doelstelling van “natuureducatie” heeft aangevuld met “natuurbeleving”. Niet alleen een hoofd vol kennis, maar ook ons lijf en onze zintuigen doen volop mee. Wij verlangen naar buiten, naar de natuur. Natuur doet ons goed, is verfrissend, helend. Maar ze kan ook afwerend zijn, verontrustend en bedreigend. Dieren, vogels zijn bang voor ons, vluchten weg voor die gevaarlijke, bedreigende mens. Bomen kunnen niet vluchten, regenwouden worden gekapt, gletsjers smelten, landschappen verdwijnen.
Met meer ruimte voor beleving, komt er ook meer ruimte voor het mysterie van “ons groene tegenover”: de natuur. Dat is wat er gebeurt, er begint een gesprek, communicatie, eerbied en respect, na al die jaren van domme menselijke arrogantie. Hoe meer we dat gesprek toelaten en vertrouwen, des te meer ervaren we dat we leven als onderdeel van een bezielde natuur. Dat het leven zich in ons manifesteert, net als in al die talloze andere levens om ons heen. Dat gaat verder dan geluk of ongeluk, angst of veiligheid, het brengt ons thuis in de natuur: Wij zijn natuur.
Op zaterdag 21 september nemen Wilma Bast en Karlijn Heger ons dan mee het Holtingerveld in, bij de hunebedden van Havelte voor een mindfulness excursie. Wilma en Karlijn laten ons de natuur beleven met al onze zintuigen. Een Mindfulness beleving die in Japan Shinrin-yoku heet en iets betekent als bosbaden. De natuur heeft positieve effecten op onze gezondheid en mentaal welbevinden. Wat kan in Japan, kan ook op de Havelterberg! Tijdens deze excursie nemen ze ons daar heel bewust in mee. Het doel is het vinden van verbinding met de natuur, voelen met je hart en een beetje met je handen. Ze gaven ook wat informatie over dit gebied en vertelden over de zintuigen van dieren. Die zijn zoveel sterker dan onze zintuigen. Een ree kan ons al op 500 meter afstand ruiken en de vogels doen hun trek op het magnetisme van de aarde. Je hoofd werd echter het minste aangezet tijdens deze excursie, het ging er vooral om dit mooie gebied te ervaren. Het grootste gedeelte van de excursie was daarom in stilte. Die zaterdag is het prachtig weer en de deelnemers genieten heerlijk van de zon en de mooie omgeving. Zittend onder een boom en terug wandelend op blote voeten. Dat laatste was optioneel en werd door een deel van de groep gedaan en als verrassend ervaren. Met een kop thee bij de Hunebedden sloten we af en konden de ervaringen gedeeld worden.
Op donderdag 10 oktober deelt Siemen Dijkstra zijn liefde voor het Drentse landschap met ons. Siemen is kunstenaar en maakt vooral kleurenhoutsnedes waarin hij de gelaagdheid en de geschiedenis van het landschap aftast. Zijn liefde gaat gepaard met pijn om het verdringen van het kleinschalige boerenlandschap door grootschalige, industriële landbouw. Natuur in Drenthe raakt steeds meer geïsoleerd tot eilandjes die ook nog eens aangetast worden door stikstof en pesticiden. Met eigen ogen heeft hij de teloorgang van het Drentse landschap gezien. “Het is mijn streven” zegt hij, “om weer te geven wat er nog rest van wat er gisteren nog was.”
Siemen neemt ons mee op de weg die hij als kunstenaar is gegaan. Vanaf zijn afstudeerwerk op Minerva in Groningen, naar zijn vakanties in Noordelijke landschappen. Hij laat werk zien dat hij maakte op de Wadden en recent werk, dichtbij huis op het Dwingelderveld in Zuid-west Drenthe. Landschap is mijn religie, zegt Siemen. Dat zie je, dat voel je, het is een queeste naar de ziel van het landschap.
Verweven in zijn verhaal vertelt hij over zijn vader, amateurarcheoloog en wichelroedeloper, die vorig jaar zomer is overleden. Hij laat ons schetsen zien die zijn vader maakte van zijn zoektochten door het landschap. Met andere middelen zocht zijn vader ook naar de ziel van het landschap.
Ga wandelen, liefst alleen, voel je opgenomen in het landschap, beschermd door het bos, zo raadt Siemen ons aan.
Evert Warnders nam ons zaterdag 19 oktober mee om wichelroede te lopen in Dwingeloo. Planten hebben een gezonde aarde nodig als voedingsbodem en kosmische energie om te groeien en te bloeien. De aarde is een levend organisme, dat omvat wordt door energiebanen, de zogenaamde Leylijnen. Waar deze lijnen elkaar kruisen bevinden zich krachtcentra, die doorgaans een positieve energie uitstralen. Op deze plekken werden in voorchristelijke tijden heiligdommen gebouwd. Met de komst van het Christendom werden deze vernietigd om er kerken te stichten. Evert legde uit hoe de wichelroede werkt en ging met ons oefenen om deze leylijnen en de aura’s van bomen en stenen te verkennen. De groep was groot en er ontstonden geanimeerde gesprekken en er werd veel gelachen. Het is niet iets wat we dagelijks doen en met deze voorproef van wat er allemaal mogelijk is met wichelroede lopen en pendelen staken we allemaal weer wat bijzonders op. Vanwege de grootte van de groep hebben we ons niet verplaatst naar Diever maar bleven we op het terrein van Evert. Gelukkig in een kas want het regende pijpenstelen.
Prachtige afsluiting van een bijzondere korte cursus!
