Romantische rovers: baltsende buizerds
10 maart 2017
Begin van de middag, de prille lentezon schijnt tussen wat kleine wolken door. Vanuit de hoogte kijkt hij naar beneden. Hij heeft goed overzicht: paden aderen door het bos. Her en der lopen mensen met honden. Aan de randen van het bos strekken de weilanden zich uit. Geconcentreerd loert hij naar het gras. Dribbelt daar wat lekkers? Muizen, mollen, spreeuwen, duiven, en zelfs aas, hij lust het allemaal. Sierlijk draait hij naar links. De lucht suist langs zijn verenpak. Hij spreidt zijn vleugels breed uit met de polsen iets naar voren en zweeft heerlijk op de thermiek.
Ik sta in het gras met mijn hoofd in mijn nek. Boven me zie ik twee donkere stipjes. Ze cirkelen door de lucht. Met mijn verrekijker zie ik dat het twee volwassen buizerds zijn. Dat verraden de donkere eindbanden aan vleugels en staart. Ze ogen ontspannen en bewust van elkaars aanwezigheid, elkaar volgend in een relaxte zweefvlucht. Dan komt er een derde buizerd aan. Het is een juveniel. Meteen klinkt er fel geroep. Miauwende klanken. Een van de twee van het paar flappert snel en diep met zijn vleugels, duikt op de indringer af en escorteert hem zijn territorium uit. Het lukt. De jonge vogel verdwijnt uit het zicht.
Meteen erna volgt een mooi tafereel. De buizerds vouwen hun vleugels plat langs hun lijf en duiken als bommetjes naar beneden. Een klein stukje maar, dan trekken ze weer op. Dat herhalen ze een paar keer. Dan blijft het mannetje een stukje boven het vrouwtje. Hij nadert haar van achter, duikt op haar af. Als ze vlak bij elkaar zijn, draait zij zich om (ze vliegt op haar rug!) en steekt haar klauwen naar hem uit. Hij doet hetzelfde. Als je niet beter weet, denk je dat ze vechten. Maar dit is liefde. Het duurt maar een paar tellen. Dan draait ze zich om en is alles weer in rust. Als kroon op de show landen de buizerds in een boom om te paren.
Een veelvoorkomend schouwspel in deze tijd van het jaar. Baltsende buizerds. Binnenkort – van april tot in de herfst – krijgen ze het druk met eieren en kuikens. Zo’n paartje blijft als het even kan een leven lang bij elkaar, én in hetzelfde gebied. Zwervende één- en tweejarige vogels zijn de gevestigde paartjes tot last: ook zij willen een partner en een territorium. En er zijn wel eens schermutselingen met de buren; zo’n buizerdterritorium is vaak maar een paar kilometer groot. Dat alles spoort zo’n paartje aan om veelvuldig te laten zien dat hier een koppel woont en er een liefdesnest gevestigd is. En dat doen buizerds met een heel arsenaal aan luchtacrobatiek.
Marisa Stoffers
Zelf zien?
Waarnemingen van baltsende buizerds (u kunt verfijnen op provincie). Omdat de buizerd vlak bij de nestplaats baltst, zijn zij vaak op dezelfde plek te zien.
Referentie
Bron voor de duiding van het sociale gedrag van de buizerd: The social behaviour of the Common Buzzard, Robin J. Prytherch, British Birds 102, May 2009, 247-273.
Foto’s
Alinea 1: Buizerd in Osdorper Binnenpolder Zuid, Sergei Herczog
Alinea 2: Buizerd, Adri de Groot, Vogeldagboek
Alinea 3: Baltsende buizerds, Adri de Groot, Vogeldagboek
Alinea 4: Jonge buizerds op nest, Buteo, CC Wikimedia
