Natuurveld Noorderwaard

Onthulling informatiepaneel “Natuurveld Noorderwaard”
Op 10 mei 2023 om 14.00 uur: van het informatiepaneel “Natuurveld Noorderwaard” door wethouder Jeroen Brouwer.
Locatie: Noorderwaard ‘West’: tussen de Volkstuinen (Langbroekseweg) en de Kromme Rijn

Even terug in de tijd. Vijf en een half jaar geleden hadden wandelaars in het Noorderwaardpark langs de Kromme Rijn al gezien dat er werk in uitvoering was, en met de plaatsing van het bord “Kijk, hier maken wij een bloemenweide” werd het iedereen duidelijk wat hier gebeurde!
Een project in het kader van de actie “Groen aan de Buurt”, hierbij nemen bewoners initiatief om natuur in hun eigen buurt te ontwikkelen. Dit project is een initiatief van de Vereniging Natuur en Milieu Wijk bij Duurstede (VNMW) en de eerste voor de gemeente Wijk bij Duurstede en in de provincie Utrecht. Inmiddels zijn we ruim vijf jaar verder en is het tijd voor een definitief informatiebord met een meer toepasselijke naam: “Natuurveld Noorderwaard”.  De aquarel is een creatie van Ruud Waltman.

Overdracht van de verantwoordelijkheid voor zorg en beheer Hiermee is het laatste onderdeel van dit project afgerond en wordt het bij deze conform de afspraken overgedragen aan de gemeente, die verder verantwoordelijk zal zijn voor zorg en onderhoud. Vanuit de gemeente stonden Coosje Bakker en Edwin van Dorp aan de wieg van dit project in 2017 en vijf jaar lang is het natuurveld door vrijwilligers van de VNMW onderhouden en tot verdere ontwikkeling gebracht.
Logo’s van belangrijkste sponsoren staan op het bord: de Gemeente Wijk bij Duurstede, Groen aan de Buurt, het Landschap Erfgoed Utrecht en de VNMW.
VNMW-IVN  Henny Olthof en Linda Horst

Natuurveld Noorderwaard    //     Bloemenweide

Welkom in de natuurveld Noorderwaard, een kruidenrijk grasland in het Kromme Rijn park.  U ziet een hooiland met een brede haag erachter van struiken en bomen. Het is gemaakt om de lokale biodiversiteit (soortenrijkdom) te verhogen, om kwaliteit te geven aan de bodem, planten en struiken, om vogels en insecten te helpen in hun zoektocht naar voedsel en voortplanting.

De naam Bloemenweide blijkt niet zo goed gekozen. Het is namelijk geen uitbundig bloemenveld. Het beheerdoel is niet zoveel mogelijk bloemen in de weide te krijgen, maar meer biodiversiteit na te streven. Het is eigenlijk een kruidenrijk grasland met een brede struweelrand. Daarom komt er een naamsverandering op het nieuw te plaatsen bord: “Natuurveld Noorderwaard”. Het informatie bord is klaar en wordt in mei 2023 geplaatst.

In 2022 was er een relatieve rust in de weide. Enkele vrijwilligers van de VNMW hebben weer hun best gedaan. Het overdadige bramenstruweel is teruggedrongen. Er is gemaaid, gehooid en zelfs met de zeis gewerkt. Een derde deel dat er kwalitatief goed uitziet, wordt niet gemaaid. Dat is goed voor resterende insecten, rupsen, larven, eitjes, spinnen: het is een kraamkamer voor volgend jaar.  Na de maaibeurt, heeft een maaibedrijf nodeloos een strook gemaaid met aanplant van jonge struiken.  De gemeente heeft dit hersteld door 12 nieuwe struiken aan te planten. Goede bessen- en bloemen dragende struiken, die benut worden door insecten en vogels.

Vanaf 2023 zal de gemeente de taak overnemen om de weide te beheren. Er is een toezegging om het maaibestek daarop aan te passen. Net als bij de Heemtuin gaat het om maatwerk. Het maaien moet plaatsvinden omstreeks einde september. Dit is enigszins afhankelijk van seizoenschommelingen, zaadval en regenval. Er wordt gewerkt met een maaibalk, het maaisel blijft liggen en wordt na circa drie dagen afgevoerd. Er blijft dertig procent overstaan, dwz niet gemaaid, op een afgesproken deel van de weide, alternerend per jaar.  Van tevoren wordt het werk doorgesproken met de uitvoerder en iemand van de VNMW. De kennis vanuit het monitoren kan leiden tot wijzigingen in het maaibeheer. De flora groep zal het natuurveld blijven inventariseren. Werkgroep Flora

Soms staat er een overdaad aan margrieten. Maar daartussen ook rolklaver, peen, wikke en ratelaar, zelfs knoopkruid, cichorei en klein streepzaad, kamille en natuurlijk veel algemene soorten. Er is langzame vooruitgang. De bramen en brandnetel maken duidelijk dat delen nog zeer voedselrijk en stikstofrijk zijn.

 

Er zijn jaarlijks inventarisaties gedaan naar insecten (137 soorten) en kruiden/grassen (54 soorten). De opnames zijn te vinden op deze website.

Vrijwilligers flora van het VNMW monitoren de vegetatie ontwikkeling. De insecten waarnemingen zijn de afgelopen vier jaar uitgevoerd door de vrijwilligers Ariena Brinkman, Karin Lenten en Mary van der Plank. Allen lid van het IVN – Afdeling Nieuwegein – IJsselstein e.o..

Het zijn grotendeels gevalideerde invoeringen, zie ook op waarneming.nl

inventarisatie natuurveld noorderwaard 23-5-2022

inventarisatie insecten 2019 bloemenweide

 

Geschiedenis

Uit AD , artikel 13 oktober 2017

Grasland in Wijk bij Duurstede wordt een bloemenzee

De bruine modderige boel, met hier en daar een grassprietje was voorheen een grasland met een enkel bloemetje. In het voorjaar moet het één bloemenzee zijn langs het wandelpad in het Noorderwaardpark langs de Kromme Rijn (bij Wijk bij Duurstede). De bloemenweide is het eerste grote project van ‘Groen aan de Buurt’, waarin bewoners het initiatief nemen om natuur in hun eigen buurt te ontwikkelen. Initiatiefnemer is de Vereniging Natuur en Milieu Wijk bij Duurstede. Sonja Fris van de Vereniging Natuur en Milieu Wijk bij Duurstede vertelt dat bloemrijke plekken maken een landelijke trend is, want deze zijn hard nodig voor ecologische redenen, ze zorgen namelijk voor meer bijen en vlinders. Net zo belangrijk is dat je met bloemenweides het landschap fleuriger maakt, waardoor mensen meer van het landschap kunnen genieten. Dankzij het initiatief van Linda Horst en Sonja Fris kon deze weide worden gerealiseerd in samenwerking met het LEU, Landschap Erfgoed Utrecht, die “Groen aan de Buurt” initieerde met financiële mogelijkheden. De gemeente stelde zich medeverantwoordelijk en gaf de grond ter beschikking. De gemeente financiert mee, we zijn de eerste gemeente met een Groen aan de Buurt project. Er volgt een feestelijke opening.

Langs het wandelpad staat/stond een bord met twee kijkgaten:

“KIJK, hier maken wij een bloemenwei”. Vooralsnog was er op deze plek tussen volkstuinen en de Kromme Rijn niet meer te zien dan een ingezaaid veld van 1250 vierkante meter.

Deze natuurweide wordt sinds 2017 ecologisch beheerd. Hier was geen oorspronkelijke natuur, maar een verwilderd grasveld met soorten die het goed doen op de zware kleiige grond: ridderzuring, weegbree, boerenwormkruid, jacobskruiskruid, bramen, berenklauw, rode klaver en paardenbloemen.

Er is in 2017 een vijf cm laag vermeste rommelgrond is afgegraven. Achteraf veel te weinig om een gezonde bodemkwaliteit te krijgen. Daarna zijn wilde, onbehandelde zaden ingezaaid van lokaal voorkomende kruiden en grassen die het op deze rijke kleigrond goed zouden moeten doen. De bedoeling is om de natuur zijn gang te laten gaan. Wat er wil en kan groeien met een maaibeurt per jaar. Nadrukkelijk is er niet gekozen voor tuinbloemen of gecultiveerde soorten.  Deze varianten vereisen selectie, wieden en schoffelen of ploegen. Het streven is een autonome ontwikkeling van gebiedseigen soorten kruiden en grassen op voedselrijke grond.

De haag die de volkstuinen scheidt van de weide vereiste achterstallig onderhoud. Bramen hadden veel struiken overwoekerd. De haag is aangevuld met een dertigtal vogel vriendelijke struiken en boompjes.

Het jaarverslag van 2021 vertelt hier meer over met mooie foto’s:
jaarverslag_vnmw_2021.pdf

Er ging in afgelopen jaren wel wat mis. Herstelplan bloemenweide ging van start.  Het herstel was nodig nadat op 14 mei 2020 de Bloemenweide per abuis gemaaid was door aannemer Florijn. Intensief overleg tussen de gemeente, de VNMW en Florijn heeft geleid tot het herstelplan.

Afgelopen oktober 2022 werd langs de struikenrand geschoren tot de voet, terwijl er nog maar net was gemaaid en zelfs gezeisd. Onbegrijpelijk. 15 jonge struiken werden mee gemaaid.

 

Ecologisch beheer

Verschralen, maaien en afvoeren. Een mantra voor vestigingingskansen voor de streekeigen soorten, die we een handje helpen. Rolklaver, knoopkruid, margriet en wikke, herderstasje en struisgras. Dit beheer betekent een maal per jaar maaien met een maaibalk, hooien en afvoeren. Een derde deel blijft staan dat is de kraamkamer voor insecten en zaailingen. Het vogelbos, de struikenhaag wordt onderhouden, brandnetels en bramen worden teruggedrongen zodat ze het landje niet gaan overheersen. Gunstig beheer zorgt voor meer soortenrijkdom. Er is zoveel mogelijk rust in en op de grond, de natuur kan zijn gang gaan en afwachten wat hier wil groeien en leven. Niet wieden, geen onkruiden selecteren en geen grondbewerking. Ook voor insecten is ‘degelijke saaiheid’ van belang. Dit proces kost helaas veel tijd omdat de verstoorde en vervuilde grond niet zomaar gezonde natuurgrond wordt. Om verruiging tegen te gaan zal, indien nodig, het achterliggende deel langs de struiken tweemaal per jaar worden gemaaid. Als we niet maaien op deze vruchtbare klei krijgen we vooral raaigras, weegbree, brandnetels, bramen, bereklauw, boerenwormkruid en ridderzuring.

Alles is overal, het milieu selecteert. Welke planten en insecten waar van nature voorkomen, hangt af van milieufactoren waar wij geen vat op hebben: de ligging, grondsoort, verdroging, vervuiling, grondwater, luchtkwaliteit, regen en zon.

Vooral de bodemkwaliteit is van belang, beschikbaarheid van water, voedingstoffen en lucht. Daar leven de planten en insecten in hun zoektocht naar voedsel en voortplanting. Mineralen, eencelligen, wormen, bacteriën, microfauna. De bodem moeten we met rust laten. Geen mest, niet omwoelen, niet platrijden.

Vanaf 2023 zal de gemeente de taak overnemen om de weide te beheren. Dat wordt maatwerk, want tijdstip en maaiwijze worden eerst overlegd.

 

Wat betekent ecologisch maaien (door gemeente zo verwoord):

  1. De uitvoerder is het aannemersbedrijf “Gebr. De Ronde”, uit Beusichum. Alles wat vaker dan twee maal gemaaid moet worden, gazons, parken, strook langs de wegen en paden, langs de haven is vorig jaar 2022 al gegund aan de aannemer “van de Bijl/Heijneman” uit Beusichem.

 

Bloemenweide, flora opname 2022

 

  1. Bereklauw, gewone
  2. Boerenwormkruid
  3. Boterbloem, kruipende
  4. Boterbloem, scherpe
  5. Braam, gewone
  6. Brandnetel, gewone
  7. Cichorei, wilde
  8. Distel, akker
  9. Duizendblad, gewone
  10. Ereprijs, klein, cf
  11. Gras, veld beemdgras
  12. Gras, reukgras
  13. Gras, struisgras
  14. Gras, frans raaigras
  15. Gras, timotheegras
  16. Guldenroede, tuinplant
  17. Herik, cf
  18. Hondsdraf
  19. Hoornbloem, gewone
  20. Kaardenbol, grote
  21. Kamgras
  22. Kamille, reukloze
  23. Klaver, kleine
  24. Klaver, rode
  25. Knoopkruid
  26. Kropaar
  27. Kruiskruid, Jacobs
  28. Lathyrus, veld
  29. Leeuwentand, vertakte
  30. Lupine, cultivar
  31. Madeliefje
  32. Margriet
  33. Melkdistel, gewone
  34. Muur, vogel
  35. Ooievaarsbek, kleine
  36. Paardenbloem, gewone
  37. Peen, wilde
  38. Ratelaar, kleine
  39. Rolklaver, gewone
  40. Ruwe smele
  41. Sint-Janskruid
  42. Smeerwortel
  43. Speenkruid
  44. Vergeet-me-nietje
  45. Vossenstaart, grote
  46. Vijfvingerkruid
  47. Weegbree, smalle
  48. Wikke, hegge
  49. Wikke, vogel
  50. Winde, haag
  51. Witbol, gladde
  52. Zuring, ridder
  53. Zuring, veld

 

 

 

Download de IVN Natuur app

Haal het beste uit jouw natuurervaring, download nu gratis de IVN Natuur app!

Volg ons op social media