12. Perenboomgaard
Wijk bij Duurstede heeft een prachtige hoogstamboomgaard die nu min of meer deel uitmaakt van het Stadspark. Deze boomgaard bestaat voornamelijk uit oude appelrassen, overwegend goudreinetten. Vooral vanuit cultuurhistorisch oogpunt is het van belang hoogstamboomgaarden te behouden. Eens vormden ze een karakteristiek onderdeel van het Nederlands landschap. De meeste hoogstamboomgaarden zijn inmiddels verdwenen. Ook in de Heemtuin is een aantal hoogstambomen geplant. Op advies van de werkgroep Hoogstamboomgaard is gekozen voor oude perenrassen. Dit als aanvulling op het fruitbomenassortiment dat al aanwezig was binnen Wijk bij Duurstede.
Het beheer van de hoogstambomen bestaat uit het snoeien in de winterperiode; er wordt dan ook gecontroleerd op ziektes. Omdat er geen mogelijkheden zijn voor begrazing, wordt er gemaaid. Beide werkzaamheden worden door aannemers in opdracht van de gemeente, in overleg met ons, uitgevoerd.
Sinds de zomer va 2019 staat er in de boomgaard een pichnicktafel.
Aan de slootkant, links naast het wandelpad staat nog één perenboom:
Pyrus Communis ‘Kleipeer/Winterjan” Een roodkokende stoofpeer. Deze stoofpeer werd al in 1700 in Nederland gegeten. De kleipeer blijft, vergeleken met andere rassen, vrij klein. De kleipeer geeft kleine vruchtjes en is goed resistent tegen ziektes.
Langs het wandelpad staan, lopend vanaf de lage brug naar de brug bij het Elzenbroekbos op een rij:
Pyrus communis ‘Valse IJsbout’ De Valse IJsbout is een perenboom die in mei met kleine witte bloemen bloeit. De peren zijn in januari rijp om te plukken en t/m april te consumeren. De Valse IJsbout is in eerste instantie vooral een stoofpeer maar kan ook als handpeer gebruikt worden. De peren van deze perenboom smaken het beste als er een keer een nachtvorst overheen gegaan is.
Pyrus Communis ‘Saint Remy’ Een roodkokende stoofpeer. Iets groter dan de Gieser Wildeman, maar kookt net iets minder snel rood. Wordt ook wel ‘Bellissime d’Hiver’ genoemd. Behoort tot de sneller groeiende rassen en vormt zeer mooie, grillige takken.
Pyrus communis ‘Franse Wijnpeer’ Franse Wijnpeer houdt van zon / halfschaduw. De peer is klein tot matig groot, langwerpig, regelmatig gevormd. Kenmerkend is de lange gekromde steel. Gezonde boom, die op elke grond groeit. De vrucht is kort houdbaar en al snel buikziek. De smaak haalt het niet bij de Juttepeer, maar de Franse Wijnpeer werd door malafide handelaren vaak als Juttepeer verkocht en werd daarom door fruittelers veel aangeplant.
Pyrus Communis ‘Winterrietpeer’ Een roodkokende stoofpeer. Vrij onbekend. De naam komt waarschijnlijk van de manier waarop de peren bewaard werden: in kuilen, bedekt door rietmatten. Op deze manier konden de peren tot februari bewaard worden.
Pyrus communis ‘Zoete Brederode’ De Zoete Brederode is een groen/rode ronde zoete roodkokende stoofpeer. De Zoete Brederode heeft korrelig vruchtvlees en een iets zurige smaak. Deze peer is lang te bewaren en zal dan mooi geel verkleuren. De Zoete Brederode is een rustige tot goede groeier voor de zwaardere gronden.
Dub. Bergamot of Diamantpeer (1780) De soortbepaling is moeilijk, soms verwart met de Sintclair waarvan de vrucht veel langwerpiger is. Het is i.i.g. een oud ras dat al lang geleden, vrij algemeen is aangeplant. Moet in augustus geplukt en gegeten worden omdat de kwaliteit snel achteruit gaat.
Verspringend, maar in dezelfde volgorde staan langs de haag:
Pyrus Communis “Noordhollandse Suikerpeer” Een vroege handpeer, ook te gebruiken als stoofpeer. Smaakt zeer zoet. Ook goed voor verwerking in bijv. dranken.
Pyrus communis “Kruidenierspeer” Een vrij kleine peer, die weinig gevoelig is voor ziektes.
Pyrus communis “Beurré de Mérode” De vrucht is een beetje volumineus, eivormig, maar toch vooral een bolletje. Een mooie gele, deels bedekt met prachtige grijze, tawny vlekken , soms karmijnrood aan de zonkant.
Pyrus communis “Juttepeer” Een van de meest bekende oude perenrassen werd al in de Middeleeuwen vermeld. Toch vinden veel mensen het jammer dat deze peer verdwenen is. De kwaliteit van dit ras was namelijk zeer goed. De kleine vruchten die dit ras geeft zal één van de oorzaken zijn dat dit ras niet meer werd aangeplant.
Pyrus communis “Heerenpeer”
Pyrus communis “Harmpeer” En dat vind ik dan weer leuk: Adriaan Dikker, begin negentiger jaren lid van de werkgroep “Hoogstamboomgaard De Horden” adviseert de werkgroep “Heemtuin van de VNMW om dan ook een Boomgaard oude perenrassen aan te leggen en op zijn tekeningen met legenda zien we als één na laatste boom aan de haagkant de “Harmpeer”. Dit is het enige dat ik tot nu toe kan vinden:
https://www.hoogstamfruitnh.com/contentFiles/harmpeer.html
https://www.hoogstamfruitnh.com/contentFiles/harmpeer_nov2008.html
Mocht iemand wel informatie vinden, op info@vnmw.nl zijn we bereikbaar.
Pyrus communis “Gieser Wildeman” Het ras is gekweekt door de heer Wildeman uit Gorinchem en in de handel gebracht omstreeks 1850. In de commerciële fruitteelt is Gieser Wildeman in Nederland het meest geteelde stoofperenras.
Voor meer informatie en foto’s van de verschillende peren:
| Bijlage | Grootte |
| heemtuin perensoorten | 768.95 KB |
Links naar museale boomgaarden:
https://www.westlandsmuseum.nl/nl
http://www.fruitteeltmuseum.nl/index.html
https://fruithof-frederiksoord.nl/
In de pers:
https://wijksnieuws.nl/lokaal/wijk-toen-hordenboomgaard-518289
Wandeling door boomgaarden:
https://www.routeyou.com/nl-nl/route/view/638827/recreatieve-wandelroute/bloesems-langs-de-linge
