Slikken van Voorne

Inclusief Westplaat en (voorheen) autostrand

Locatie

Oostvoorne, zeekust aan het einde van de Strandweg. Hoofdtoegang tot het gebied: parkeerplaats aan het einde van de Strandweg bij restaurant Aan Zee. Andere mogelijkheden: te voet vanaf het bezoekerscentrum Tenellaplas via het A.J. Bootpad (door de duinen) of vanaf de parkeerstrook kruising noordzijde van de Brielse Gatdam en Noordoever Oostvoornse meer. Zie kaart

Beheerders

Het Zuid-Hollands Landschap: Slikken en Westplaat
Natuurmonumenten, (voormalig) autostrand

Historie

Het strand van Voorne kent een lange historie en is op de vroegste kaarten van het gebied te vinden. Aan de westzijde de Noordzee, aan de noordzijde de Maas. De grote veranderingen zijn ontstaan door de aanleg van de Brielse Maasdam begin jaren vijftig van de vorige eeuw, dit om verdere verzilting van het binnenland tegen te gaan. De Brielse Maas werd Brielse Meer.
Met de komst van de Maasvlakte in de jaren zestig werd richting zee een tweede dam aangelegd (de Brielse Gatdam) en daarmee ontstond het Oostvoorns Meer. Aan de zeezijde ontstond een nieuwe dynamische kustlijn die nu bekend staat als de Slikken van Voorne die samen met de Westplaat, een zandplaat voor de kust van Voorne een nieuw natuurgebied vormen.

Ten zuiden van de Slikken van Voorne ligt het strand dat voorheen het ‘autostrand’ werd genoemd. Tot begin van deze eeuw was het toegestaan met de auto het strand op te rijden tot aan paal 8.200 , de grens met Rockanje. Met de sluiting van het strand voor auto’s is ook de kenmerkende strandtent “de Zeemeeuw” van Jaap Boutkam verdwenen. Het strand wordt sindsdien groen beheerd.

Door de verzanding van de kust van Voorne is het gebied van strand, Slikken en Westplaat aan grote veranderingen onderhevig. De geul langs de slikken is verdwenen, de slikken en het gors groeien aan. Op het strand is spraken van versnelde duinvorming en ontstaat een nieuwe duinvallei.

Bijzondere kenmerken

Het gebied omvat een grote diversiteit aan biotopen. Aan de noordzijde de Westplaat met een bosrand, aan de oostzijde een duinenrij overgaand in een strook struweel, vervolgens weer begroeide duinen langs het strand. Aan de zeezijde in het noorden en midden de uitgebreide slikken, van zand en klei met een verder uitbreidend gors. In het zuidelijk deel zandstrand met embryonale duinen. Het geringe verloop in hoogte van strand en slikken zorgt voor een uitgestrekt foerageergebied bij laag water.

Door de aanleg van de Tweede Maasvlakte is een baai ontstaan waar de zuidwesten wind vrij spel heeft. Aanspoelsel zorgt voor een rijk vloedmerk op de Slikken. Zeewier en mosdiertjes hopen op tot een dikke laag met een bemestend effect.
Het gebied is opengesteld voor recreatie, behoudens het deel dat aangemerkt is als “Natura 2000” gebied (duidelijk aangegeven). Op het strand mogen honden loslopen, is paardrijden toegestaan en wordt regelmatig gekited. Wandelen kan naar het uiterste kijkscherm in het noorden en in het zuiden tot aan het strand van Rockanje.

Flora

Het zoute milieu dicteert het overgrote deel van de begroeiing. Zouttolerante planten zoals Zulte, Lamsoor, Zeekraal , Melkkruid, Schorrekruid bevolken het gors. Iets hoger treffen we Spiesmelde, Zeeraket en Zeewolfsmelk aan. Duindoorn overwoekert de duinrand. Op de embryonale duintjes in het zuiden vinden we Biestarwegras en Helm. Hier gaat de ontwikkeling snel en is het aantal soorten aan het toenemen. Zeedistel neemt een ontwikkelend duin op het strand aan de leizijde volledig in beslag met een van de mooiste veldjes van de omgeving.

Fauna

Door de ligging aan zee, in de luwte van de Maasvlakte, zijn de voedselrijke Slikken met het grote oppervlakte bij laag water in alle jaargetijden een eldorado voor kust- en wadvogels. Bijzonder rijk aan soorten tijdens de trektijd, maar ook in de wintermaanden.
Lepelaars, Aalscholvers, Grote sterns, Visdieven, Grutto’s, Rosse Grutto’s, Wulpen, Scholeksters zijn in grote aantallen waar te nemen. In de duinrand broeden Oeverzwaluwen en sporadisch de Tapuit. In het struweel zijn alle soorten zangvogels te vinden, in broed- of trektijd. Eind mei zijn Nachtegalen te horen in het duin met om de 20 meter een territorium.
In combinatie met de Maasvlakte en Voornes Duin is dit een van de rijkste vogelgebieden van Nederland. Buizerd, Havik, Slechtvalk, Sperwer, Torenvalk, Bruine kiekendief jagen hier. In het voor- en najaar de Visarend en Velduil.
Ook kan je overdag Reeën waarnemen. De Vos loopt langs de vloedlijn. Op de Zeewolfsmelk kan je de Wolfsmelkpijlstaartrups aantreffen. De Distelvlinder trekt langs. De Zandhagedis, voor Voorne een zeldzaamheid, leeft op het droge deel boven het Gors.
In het zuidelijk deel zie je regelmatig de Gewone zeehond en de Grijze zeehond, langs de kust zwemmend of op het strand. Op de Hinderplaat voor de kust liggen dagelijks meer dan 100 zeehonden te rusten bij laag water. Goed te zien met verrekijker.

Overige bijzonderheden

Op de Westplaat biedt een vogelkijkscherm uitzicht op de Slikken. Het mooiste uitzicht op de vogels heb je van twee uur vóór tot twee uur na vloed. De foeragerende vogels bevinden zich dan goed binnen zichtafstand, verrekijker en/of telescoop aanbevolen.
Hou bij een wandeling op de Slikken voor het vogelkijken ook rekening met het tij en stand van de zon. Middagzon (tegenlicht) en laag water kunnen het observeren van de wadvogels aardig in de weg zitten.

Restaurant Aan Zee heeft een vrij toegankelijke uitkijktoren die een fraai panorama over de zee en het Oostvoornse meer biedt. 600 m zuidelijker bij de duinovergang naar het A.J. Bootpad bevindt zich ter hoogte van paal 7 eveneens een uitkijkpunt. Dit uitkijkpunt biedt een goed uitzicht op het zuidelijk deel van het gebied, met in het zuidwesten de Hinderplaat, waarop grote aantallen zeehonden te spotten zijn.

In september, begin oktober graast een schaapskudde op het hogere deel van de Slikken om al te snelle groei van struikgewas tegen te gaan.
Na afloop van een wandeling kun je heerlijk nagenieten bij restaurant Aan Zee of 500 meter verderop aan de Strandweg in restaurant Duinrand. Beide restaurant beschikken over een fraai terras.

Ad ‘t Hart
september 2023