Heveringen

Locatie

Het natuurgebied de Heveringen bevindt zich in Oostvoorne, bereikbaar vanaf de parkeerplaats aan de Berkenrijsweg en vanaf de parkeerplaats bij het bezoekerscentrum Tenellaplas.
Zie kaart

Beheerder

Het gebied wordt beheerd door het Zuid Hollands Landschap.

Historie

De Heveringen is één van de oudst bekende droge plekken in het duingebied van Voorne  met open glooiende duingraslanden en grasduinen, afgewisseld met struwelen, jong bos en enkele duinmeertjes. Door de enorme hoeveelheden opgewaaid zand werden deze oude duinen vaak aanzienlijk hoger dan andere omliggende gronden. Van hieruit begonnen omstreeks het jaar 1000 Vlaamse monniken in opdracht van de Heren van Voorne met de inpoldering van het achterliggende laag gelegen gebied dat toen nog regelmatig werd overstroomd door de zee.

Al in de 17e eeuw werd de Heveringen gebruikt als konijnenwaranda. Hier hadden een aantal pachters het recht om op konijnen te jagen.

Vanaf1725 begint de ontginning van het gebied en worden er greppels gegraven, zandwallen opgeworpen en bosjes en hagen aangeplant ter bescherming van de perceeltjes voor de wind en het vee. Deze perceeltjes worden door de nieuwe particulier eigenaar in erfpacht uitgegeven en uitgerasterd. Ze werden gebruikt voor kleinschalige boerderijen en tuinderijen. De sporen hiervan zijn nog duidelijk in het landschap te zien zoals de elzenhagen langs de weilanden en de wallen om de tuinderijtjes.

Ondanks het feit dat een groot deel van de Heveringen voor de oorlog geruime tijd als Golfbaan dienst heeft gedaan voor de zakenrelaties van de havenbaronnen uit Rotterdam die deze baan al in het begin van 1900 aangelegd hadden  is het gelukkig nog grotendeels in originele staat en staat bekend om zijn grote rijkdom aan planten en insecten.

Bijzondere kenmerken

De Heveringen dankt zijn naam aan het afrasteren en in gebruik nemen van deze uitgegeven perceeltjes uit het verleden. De tuindertjes vestigden zich in het gebied en legden In de vlakke valleien van de beschut liggende duinen akkertjes aan. Op kleine lapjes grond werd groente geteeld en schapen geweid. Het was in die tijd niet gemakkelijk om het stuivende zand uit de tuin te houden en de groente te beschermen tegen vraat.

Het onvruchtbare zand werd afgegraven om op de vruchtbare laag die er onder lag te gaan tuinen, op deze manier kwamen ze ook dichter bij het grondwater, en om de gewassen en het in de duinen grazende vee te beschermen tegen de wind werden van het afgegraven zand op de erfscheiding zandwalletjes gemaakt. Deze verhoogde zandwalletjes werden beplant met elzen, die later geknot werden of meidoorns. Aan die periode dankt het gebied zijn naam: de aangeplante aarden walletjes werden ook wel ‘Heveringen’ of Schurvelingen genoemd.

Flora

Door de grote diversiteit aan de omstandigheden waarin de planten hier groeien vinden veel plantengemeenschappen hier een plek om zich te vestigen. Denk hierbij aan de droge duintoppen op de Zuid of Noord helling, de duinweides en de natte omstandigheden aan de oevers van de in het landschap aanwezige duinmeertjes of poelen die vroeger gegraven zijn om het vee te laten drinken. Deze twee pitten staan het hele jaar gevuld met water.

De Heveringen kenmerkt zich niet door de vele soorten paddestoelen maar soorten die we aantreffen zijn b.v. onder een groep berken jaarlijks een heksenkring van de Vliegenzwam en op de grasvelden vinden we de witte ballen van de Reuzenbovisten. In de eiken groeien de heldergele trilzwam en zwarte houtskoolzwammen en op veel van de vlieren groeit de judasoor.

Fauna

Reeën zijn vaste bewoners van de Heveringen en morgens vroeg of tegen de avond is de kans groot dat je ze tegen komt. Met wat geluk kruist een eekhoorn je pad en bij de avondschemering vliegen verschillende soorten vleermuizen in het gebied en jagen boven de grootste van de poelen. Deze poelen zijn eveneens belangrijke leefgebieden voor groene kikkers en je kunt er de beschermde rugstreeppad ontmoeten. Boven het water zweven veel libellen en juffers, waaronder de zeldzame glassnijder en houtpantserjuffer.

Overige bijzonderheden

Door de vele beschutten plekken, afwisselende begroeiing met het open bloemrijke duingrasland is de Heveringen een belangrijk leefgebied voor dag en nacht vlinders. In het gebied wordt een aantal keren per jaar de vlinderstand opgenomen en er komen 20 verschillende soorten dagvlinders voor. Het bruin zandoogje in de grootste aantallen maar ook  het Bruin blauwtje, Kleine vuurvlinder en de Citroenvlinder zijn soorten die er in grote aantallen voorkomen. Vanuit het bezoekerscentrum is er uitgezette vlinderroute te lopen. De drukste periodes waarin vlinders vliegen zijn 1e helft van mei en 2e helft van juli t/m 1e helft augustus en je ziet ze het meest met rustig weer.

Okt. 2020 Jan Pluim / foto’s Anja Langendoen