Gaai

De (Vlaamse) gaai   Garrulus glandarius  ± 34 cm

Sinds we in november een week in Drenthe hebben doorgebracht zie ik ook thuis ineens veel meer gaaien dan voorheen. Het is natuurlijk net als wanneer je een bepaald type auto hebt gekocht dan zie er ook ineens giga veel van rijden. In ons huisje aan de rand van een bos en groot natuurgebied hadden we er een aantal in de tuin. Gelokt met de pelpinda’s, die we speciaal voor eekhoorntjes hadden neergelegd. Slechts 1 eekhoorn gezien, maar wel veel andere vogels dus! Ook helemaal prima trouwens. De gaai is het kleurige lid van de kraaienfamilie. Het lijf is rozebruin, de vleugels zijn zwart met witte vlek met een prachtig blauw met zwart gestreept randje aan de bovenkant.

Intelligent
Als je zo’n blauw veertje vindt voelt het aan als een schat, zo mooi is het! De witte stuit en keel, de zwarte baardstreep en dikke zwarte snavel maken deze vogel tot een plaatje om te zien. En net als alle kraaien is hij intelligent, leergierig en heeft een groot aanpassings-vermogen. Zeker wat zijn voedsel betreft! Hij eet zowel plantaardig als dierlijk voedsel en ook menselijke voedselrestjes. Erg kieskeurig is hij dus niet! Insecten, eieren, jonge vogels (tot jonge eendjes, fazantjes en duifjes toe), slakken, spinnen, regenwormen staan op het menu.

Bosbouwer
In de herfst concentreert hij zich echter op eikels. Hij kan tot wel 7 eikels in zijn keelzak (= rekbaar deel van de slokdarm) stoppen en dan ook nog eentje in zijn snavel vervoeren. Deze eikeltjes en ook beukennootjes begraaft hij in zijn broedgebied als voorraad voor de winter. En omdat hij ze nooit allemaal terug weet te vinden is zijn bijnaam ook wel “bosbouwer onder de vogels”. Vaak hoor je hem met z’n schelle rauwe kreten eerder dan dat je hem ziet. Een andere bijnaam is dan ook schreeuwekster. De vertaling van de latijnse naam is “voortdurend krassende eikelzoeker”. Een goede benaming voor deze kleurrijke en slimme vogel.

Maar in de lente, tijdens de ceremoniële samenkomst met soortgenoten, als er ± 12 of meer gaaien elkaar van boom tot boom achtervolgen laten ze zachte en lieflijk tonen horen om een partner te vinden. Ook kan hij in z’n eentje zitten te zingen en  andere vogels, keffende honden, miauwende katten of zelfs een eekhoorn nadoen. Ja, een gaai is een bijzondere vogel!

Mierenbad
In april-mei wordt er een nest (niet in groepsverband) gebouwd in een boom of grote struik, legt het vrouwtje éénmalig 5-6 eieren en broedt zij deze in 16 dagen uit. Om de 3 dagen verlaat ze het nest en neemt het mannetje de broedzorg over, maar nooit voor lang. De jongen worden door beide ouders gevoerd met levende prooien en als alles goed is gegaan verlaten ze na ca. 3 weken het nest. Gaaien hebben helaas veel last van predatie door eksters en kraaien en veel jonge gaaien leven dus niet erg lang. En ze worden helaas ook vaak afgeschoten, omdat ze jonge vogeltjes eten. De blauwe vleugelveertjes zijn nog steeds erg gewild als versiering van hoeden en worden ook wel gebruikt bij het vliegvissen als lokaas.

Vroeger waren het hoofdzakelijk schuwe bosvogels, maar door hun grote aanpassingsvermogen komen ze nu ook steeds meer in stedelijk gebied voor. Vaak hebben ze last van veerluizen en om deze hinderijke beestjes kwijt te raken nemen ze een “mierenbad”. Met gespreide vleugels en staart gaan ze daarvoor midden in een mierenhoop liggen. De mieren spuiten, om deze vijand te verjagen, mierenzuur op de veren en de parasieten verdwijnen als sneeuw voor de zon. Dus ziet u een gaai zielig liggen in een mierenhoop, geen paniek, hij is niet verlamd o.i.d. Blijf gewoon kijken en genieten van zo’n moment, want heel vaak zal je dit niet tegenkomen. De gaai, een prachtige vogel om volop van te genieten en niet om op te schieten. Laat de natuur maar gewoon z’n gang gaan a.u.b. Daar wordt iedereen en alles beter van!

Gerda Hos