Eiders in de Delta

Onlangs raakte ik op de Brouwersdam in gesprek met een aantal Belgische vogelliefhebbers, aangevoerd met een bus uit de omgeving van Zeebrugge. De Zeeuwse Delta geniet in België grote bekendheid onder vogelaars. De natuurgebieden op Schouwen en zeker ook de vogelboulevard aan de buitenkant van de Brouwersdam zijn vast onderdeel van hun excursies.

Die dag stonden de Paarse strandlopers op het programma die we ook tijdens onze IVN februari-excursie in grote getale hebben kunnen waarnemen. Maar men verwonderde zich ook over de Eiders dicht onder de kust. Voorheen gewoon in Zeebrugge waar te nemen, maar dat was blijkbaar niet meer zo van toepassing.

Voor ons is de Eider een “gewone” eend, die zeker in de wintermaanden op afroep te zien is. Maar wat voor het ene gebied vanzelfsprekend is, is dat niet automatisch voor het andere, ook al is de biotoop overeenkomstig. Op het spoor gezet door onze Belgen ben ik er maar eens in gedoken. Hoe zit het nu met die Eider?  Als bronnen heb ik de vogelgidsen van De Vogelbescherming, ANWB, Sovon gepakt.  Maar ook mijn eigen fotoalbum geeft een aardige indicatie waar je ze eenvoudig kunt zien.

De soort

Wat feitjes over de soort. De Eider is met een lengte van 60-70 cm, spanwijdte van 90 cm en gewicht van 2 kilo een grote eend. Ondanks of dankzij dit is het een snelle vlieger met snelheden van > 100  km per uur. Ze zijn laat volwassen en “op kleur”: pas met 4 jaar . Ze kunnen dan ook oud worden: gemiddeld wel 20 jaar. Er zijn zelfs exemplaren bekend van 30 jaar. Toegegeven, een mens wordt ouder, maar die moet 40 jaar werken en 15 jaar naar school, dus wat is de winst?

Opvallend is het uiterlijk, de kleur van de mannetjes, de vorm van de kop en de snavel (geen “Donald Duck”). Het voedsel bestaat voornamelijk uit kokkels en mosselen, maar ook krabben en zeesterren worden niet versmaad. Opgedoken uit het water worden de prooien doorgeslikt en door de sterke maag verpulverd! Kauwen of de schaal eerst kapot tikken is er niet bij. Voor de rest als leuk weetje: het dons van deze vogel behoort tot de beste dekbedvulling die er is. Leuk om eens na te zoeken op internet hoe dit gewonnen wordt op met name IJsland.

Verspreidingsgebied

Hoe gewoon is nu de Eider? Woon je op de Waddeneilanden dan kijk je niet op van een Eider. Het merendeel van de Nederlandse populatie van 5.000 broedparen tref je hier aan, een klein deel op de Maasvlakte en Neeltje Jans. In de wintermaanden hebben we te maken met grotere aantallen: 100.000, op het Wad, in de Delta en voor de kust. Nederland is wel het meest zuidelijke deel van het verspreidingsgebied van deze eend, dus vandaar de attractie voor onze Belgen.

Ondanks dat de Wadden de naam hebben als Eidergebied zijn ze in onze regio zomer en winter gewoon te zien getuige de foto’s die ik gemaakt heb tijdens een wandeling (en niet vanuit uren in de dekking liggen).

In de wintermaanden is de Brouwersdam een ideale plaats om grote groepen te kunnen waarnemen. Paartjes, maar vooral ook grote groepen mannetjes die met elkaar lopen (zwemmen) te schooieren voor de kust. Maar ook in mei trof ik een groep mannetjes aan op de bunkers voor Rockanje.  De Maasmond , een paar honderd meter stroomopwaarts laat in het voorjaar crèches met jongen zien, blijkbaar zijn daar de broedplaatsen.

De mannetjes trekken met hun fraaie kleed de aandacht. Maar let op, na het broedseizoen zijn ze in de rui en in het eclipskleed bijna geheel zwart en onopvallend.

Tenslotte om het overaanbod aan mannelijke exemplaren op deze foto’s te compenseren of in het juiste perspectief te plaatsen: een vrouwtje die een groep mannetjes domineert of als u het anders wilt zien: achterna gezeten wordt door een stel hitsige woerden. Het is maar wat uw invalshoek is.

Waar te zien?

Kijktips: Brouwersdam, Bunkers Rockanje, kust Maasvlakte, slag Maasmond richting Beereiland.