Verslag thema-avond op 9 mei 2018
Verslag van de thema-avond van woensdag 09-05-2018
Ontwikkeling van de vogelstand schreeuwt om basiskwaliteit van het landschap!
Een 30-tal belangstellenden kreeg een boeiende toelichting op deze hartenkreet van Robert Kwak, landschapsecoloog, met als specialisme vogels en leefgebied. Hij is 10 jaar werkzaam bij de Vogelbescherming en inventariseert bovendien al bijna vanaf de oprichting in 1974, de vogelstand in de het werkgebied van de Vogelwerkgroep Zuidoost –Achterhoek.(Gemeenten Aalten, Winterswijk en Oost-Gelre , 335 km2).
Vergelijkingen van kaarten uit 1850, 1925, 1974 en 2013 maken duidelijk dat het leefgebied van de vogels ingrijpend veranderd is. Zo was in 1850 50% van de omgeving van Winterwijk bedekt met heide. In 1950 is deze praktisch verdwenen, maar er is wel meer bos. Nu is er nog maar 1 tot 2 procent heide, maar door afgravingen is water er als leefgebied voor vogels bijgekomen en zijn de bossen ouder, waardoor er meer landschapsvariatie is. Intensivering van de landbouw en verdroging hebben de vogelstand negatief beïnvloed, de veroudering en verstening van het buitengebied geven wisselende resultaten, echte vooruitgang komt door natuurverbetering en natuurbeheer.
Wat heeft de Vogelwerkgroep Zuidoost-Achterhoek vanaf 1974 nu gezien aan veranderingen in de vogelstand?Robert neemt ons in vele kleurige grafieken en overzichten mee door de resultaten van al dit noeste telwerk. Enkele voorbeelden:
Bij de heidevogels verdwenen bijv. korhoen, klapekster, goudplevier en tapuit, terug zijn nachtzwaluw en boomleeuwerik, nieuw is het broeden van de kraanvogel. Bij de bosvogels zijn er meer middelste bonte spechten ( “Mibo’s” )en boomklevers, bijna verdwenen is de nachtegaal. De vogels van het cultuurlandschap zoals de kieviet en de grote gele kwikstaart hebben het moeilijk door het verdwijnen van de kleinschalige akkerbouw, in 2001werd het laatste broedpaartje van de ortolaan gezien,een drama. Terug zijn de ooievaar,de hop en het paapje, nieuw zijn de oehoe, de scholekster. Groenlingen hebben de campings ontdekt en een ondersoort van de putter is uit Engeland aan komen vliegen. Bij de watervogels zijn de kleine plevieren aan een opmars bezig. Waar werk in uitvoering is, duiken ze op: bijvoorbeeld bij de nieuwe retentiebekkens in Lichtenvoorde. De meerkoeten hebben enorm geprofiteerd van natuurbeheer, de herinrichting van de beken. Dodaarzen, nijlganzen en grauwe ganzen doen het prima .
Het algemene beeld is echter een achteruitgang van 25% Dit is niet acceptabel. Voor de vogelstand is de basiskwaliteit van het landschap essentieel. Deze moet overal omhoog. Een wetenschappelijk fundament, objectieve gegevens moeten de grondslag vormen voor het door de overheid in te zetten beleid. Als particulier kun je dit niet. Wel kun je nadenken over je eigen handelingsperspectief.
Vogelbescherming probeert door het creëren en tonen van voorbeelden overheid, bedrijven en particulieren mee te krijgen in de gewenste ontwikkelingen. Zo laat Vogelbescherming in overleg met de gemeentes zien waar de natuurkwaliteit in vergelijkbare omstandigheden hoger is en hoe deze in de eigen gemeente bevorderd kan worden. Het is lastig, volgens Robert, maar uitgangspunt is: ”Je kunt het samen doen.”
Meer informatie: Tijdschrift Vogelbescherming:Lentenummer 2018, thema: Rode Lijst,
Lies Jacobs
