Verslag Wandeling: Landweer, Rekken
Verslag Wandeling “Over de rand van het oude land”
in het buitengebied van Rekken
op 16 februari 2025
Zoals de titel al doet vermoeden was het een wandeling met historische elementen. We liepen langs overblijfselen van een landweer en langs grensstenen. Een landweer is een aarden wal met aan beide kanten een sloot. De wal was begroeid met een heg die gevlochten was (met onder andere meidoorn en eikenhakhout). De landweer hield vee en gespuis tegen maar gaf ook een grens aan tussen stukken land.
Langs de grens zagen we twee verschillende grensstenen: de Bentheimer grensstenen van zandsteen en de hardstenen Bismarckstenen. Op sommige Bentheimerstenen zijn de wapens van het hertogdom Gelre en het bisdom Münster nog duidelijk zichtbaar met het jaartal 1766. Na 1847 werden de Bentheimerstenen deels vervangen door obeliskvormige Bismarckstenen van basalt. De naam Bismarck verwijst naar de eerste rijkskanselier van Duitsland.
Verderop zagen we de tonderzwam (tondelzwam). De tonderzwam heeft een houtachtige structuur en groeit meestal op berken en beuken. Een leuk weetje: de tonderzwam kan zijn groeiwijze aanpassen! Als de zwam op een dode boom groeit en de boom valt om, dan ”beweegt” de zwam zodanig dat de sporen nog steeds recht naar beneden kunnen vallen. We noemen dat geotropie.
Vroeger bewaarde men gedroogde tonderzwammen in een tondeldoos. Door met een stokje te draaien tussen de gedroogde tonderzwammen ontstond er wrijving en kon men vuur maken, de voorloper van de lucifer zou je kunnen zeggen. De tonderzwam is niet eetbaar maar heeft wel medicinale eigenschappen. In de vorm van poeder wordt het voor verschillende aandoeningen gebruikt, bijvoorbeeld als laxeermiddel.
Toen we verderop langs een sloot liepen, zagen we een grassoort in het water. Met dank aan Obsidentify (96 %) kwamen we erachter dat het Mannagras moet zijn. Mannagras (glyceria fluitans) is een plant uit de grassenfamilie en is te vinden in de oeverzone van beken en sloten maar ook op natte bodems. Het gras heeft ondergronds een uitgebreid stelsel van wortelstokken en kan wel een meter hoog worden. Mannagras houdt van voldoende zuurstof en stikstof en is een verlander. Dat wil zeggen dat het een verstikkende begroeiing kan vormen. Mannagras is vanuit de oudheid een bekende wilde grassoort. De korrels lijken op graankorrels, smaken zoet en waren in die tijd een belangrijk voedingsmiddel.
 Overblijfsel landweer |
 Mannagras |
 Bentheimer grenssteen |
 Bismarcker grenssteen |
• foto’s: Harriët Toebes
