Verslag themagroep:

Workshop Kruiden

Verslag Workshop “Kruiden”
in de Kruidenhof te Mallum, Eibergen
op 10 mei 2025

Thea woont op een boerderij in de landelijke Achterhoek, waar zij de beschikking heeft over een kleine hectare landbouwgrond, waar ze een kruidentuin heeft. In de teelt van geneeskrachtige planten komt voor haar alles samen.

Thea vertelt: de kennis van kruiden is zo oud als de mensheid, zelfs dieren weten nog steeds welk kruid goed voor hen is. Hippocrates was de grondlegger van de westerse geneeskunde en hij staat erom bekend dat hij veel planten en kruiden voor medicinale doeleinden gebruikte. Het was gebaseerd op 4 principes: droog, nat, warm en koud. Binnen de moderne geneeskunde is veel gebaseerd op ratio: zoals welke werkzame stoffen bezit de plant? Thea benadrukt dat het één, het ander niet hoeft uit te sluiten, maar dat het aanvullend kan zijn. Er wordt nog steeds veel onderzoek gedaan naar geneeskrachtige planten, óók door de farmacie. Aspirine is wel het bekendste middel dat uit een boomsoort wordt gewonnen. Salicylzuur zit in wilgenbast. De farmacie, Firma Bayer, isoleert dit stofje en verwerkt dit in een pilletje, het wordt verkocht als medicijn. Wilgenbast, waarin het werkzame stofje salicylzuur zit, werkt dus goed tegen pijn en koorts. Echter, bijwerkingen treden op wanneer je de stoffen isoleert en niet wanneer je op een wilgenbast kauwt…bijwerkingen komen dus meer voor bij geëxtraheerde stoffen.

Op de tafel staan 3 potjes met worteldelen. Thea heeft ze voor ons geselecteerd. Het is de bedoeling dat we ze gaan proeven, voelen en ruiken. Wat is het precies? Het blijkt Mierikswortel te zijn: het is warm, werkzaam bij verkoudheid en voorhoofdholte ontsteking. Stofje: zwavel.

Dan: Heemst, dat wordt gebruikt bij nat eczeem. Het is familie van kaasjeskruid. Het zit in hoestdrankjes bij verschillende soorten hoest. Het bevat natuurlijke slijmstoffen, die verlichting bieden. Het volgende is Adderwortel, de wortel kronkelt. Uitdrogen, inzet: diarree en bloedingen, spataderen. De looistoffen in de adderwortel veroorzaken dat effect.

Uit Moerasspirea wordt óók salicylzuur gewonnen en dus wordt het ‘Aspirine‘ genoemd! De naam is dus afkomstig van de plant….

Viola Tricolor: het 3-kleurig viooltje, wat vooral in oost-Nederland op zanderige bodems bloeit. Een Hollands plantje, klein kruidje en geschikt voor gebruik op de gezichtshuid. Saponine is de werkzame stof, een zeepstof, geschikt om de huid te reinigen. Vooral bij pubers met acné. Ook te gebruiken als olie.

Thea vervolgt: de industrie is vooral geïnteresseerd in de “inen”, zoals histaminen. Histamine is een belangrijk stofje: het is eigenlijk een alarm voor iets wat mis is in je lichaam, een teken dat de witte bloedlichaampjes aan het werk moeten gaan. De hoeveelheid histamine varieert per persoon. Wanneer er veel histamine in je lichaam hebt dan zijn er heftige reacties. Ondanks dat brandnetel histamine bevat, wordt het ook gezien als een natuurlijk antihistaminicum. (Het heeft dus histamine , maar ook anti-histamine…) Omdat het kan helpen bij allergische reacties en ontstekingen. Anti histaminica zijn Grote brandnetel en Hondsdraf. Planten hebben vroeg in het voorjaar véél mineralen, calcium en ijzer. Brandnetel heeft veel mineralen, ook histamine, maar ook andere ontstekingsremmende stofjes en werkt daarom goed tegen heel veel kwalen.

Hondsdraf: Lipbloemige, helpt goed tegen brandnetelprikken en werkt goed tegen hooikoorts. Wanneer je een blaadje hondsdraf kauwt voor het ontbijt , op 1 blaadje dan helpt dat tegen hooikoorts. Thea benadrukt dat geneeskrachtige planten jou niet genezen, dat doe je namelijk zélf…ze kunnen er wel heel goed bij helpen.
We gaan een lipbalsem maken tijdens de koffie pauze.

Na de pauze gaan we met zijn allen de mooie kruidentuin in… Leverkruiden, zo legt Thea uit, hebben vaak een gele kleur. En ze zijn vaak bitter en dat is goed voor de lever. Door ze goed te kauwen, komen enzymen vrij en wordt de lever aan het werk gezet. We zien de Stinkende Gouwe: deze plant heeft een hele sterke werking en kan gebruikt worden tegen wratten. Het is niet bedoeld om in te nemen. Citroenmelisse is een lipbloemige, het zijn geurige planten. Citroenmelisse geurt niet als hij bloeit. Je kunt hem terug knippen, als hij bloeit, de plant vormt dan nieuwe bladeren. Hij werkt ook op het slaapcentrum; dan op vaste tijd dagelijks een kopje thee nemen van citroenmelisse. Dan komen we langs de Hop: de plant heeft sterke slaapverwekkende werking in de hop bellen. Rozemarijn is daarentegen juist opwekkend. Mensen met breinmist hebben daar baat bij. Het heeft een stimulerend effect op de spijsvertering. Munt heeft veel variëteiten, maar niet allemaal effectief. De plant wandelt: kan niet tegen zijn eigen afval. Oplossing: nieuwe aarde geven, dan houd je hem binnen de perken. Wijnruit: heeft een sterke geur. Is een bitter kruid, maar ook giftig. Toch wordt het in Italië gebruikt als een keukenkruid. Verder maakt Wijnruit de huid gevoeliger voor zonlicht. Helpt weer goed bij verstuikingen. Salie heeft een ontsmettende geur, helpt bij keelontsteking. Zilverschoon: veel looistoffen, kruipende stengels, werkt bij bloedend tandvlees en menstruatieklachten.

Bij de Bolster in Epe (www.bolster.nl) verkopen ze biologische officinale zaden. Bij tuincentra zijn de planten meestal bespoten en dus niet biologisch. Het duurt 2 jaar voordat planten biologisch zijn.

Door Thea zijn we héél wat wijzer geworden over de kracht van planten en kruiden en gaan we ons er zeker verder in verdiepen!