Vogelwerkgroep IVN Ede
De vogelwerkgroep van IVN Ede is in 1984 opgericht door twee jonge enthousiaste vogelliefhebbers en is sindsdien uitgegroeid tot meer dan 30 vogelaars. Hiermee is de vogelwerkgroep met trots één van de grootste IVN vogelwerkgroepen van het land. In 2024 bestond de werkgroep 40 jaar. Eén van de oprichters, Hans Westendorp, is nog steeds binnen de vogelwerkgroep actief.Gedurende de afgelopen 40 jaar is de werkgroep in het aantal en type activiteiten zeer divers gebleken. Voor het activiteitenprogramma van IVN Ede worden op diverse locaties rondom Ede door werkgroepleden/natuurgidsen wandelingen georganiseerd, waar doorgaans veel belangstelling voor is.
Het organiseren van de excursies is één van de belangrijkste bezigheden van de werkgroep. Onder het kopje ‘Activiteiten’ bovenaan de website vindt u alle door IVN Ede georganiseerde wandelingen, waarvan een groot gedeelte door de vogelwerkgroep wordt georganiseerd.Verder worden in de bos- en natuurgebieden rondom Ede evenals in de bebouwde kom door werkgroepleden (broed)vogeltellingen gehouden. De nachtzwaluw wordt rondom de langste dag tijdens een gezamenlijke activiteit op de Edese heide geteld. ‘s Winters worden door leden op vaste routes wintervogels geteld.
Voor diverse vogelsoorten, zoals kool- en pimpelmezen, gierzwaluwen, ijsvogels en bosuilen bieden we zelf aanvullende nestgelegenheid aan. Ook ondersteunen we initiatieven van de gemeente Ede en van andere organisaties. In Kernhem beheren we een oeverzwaluwwand. We geven voorlichting over de slechtvalken die broeden op de schoorsteen van de voormalige ENKA. Ook werken we mee aan de bescherming van weidevogels en stimuleren we beschermende maatregelen voor erfvogels.
Over enkele van deze projecten kunt u hieronder meer lezen.
Bij alle projecten van de vogelwerkgroep ligt de nadruk op educatie. Educatie aan buurtbewoners, scholen, bedrijven, instellingen… Het is de grote drijfveer van de vogelwerkgroep om anderen te vertellen over de wonderlijke wereld van vogels. We zijn immers niet voor niets onderdeel van IVN natuureducatie!
Contact
Met het organiseren van excursies en cursussen proberen we nog meer mensen enthousiast te maken voor vogels. En als het vogelkijkvirus eenmaal heeft toegeslagen kom je er niet meer vanaf.
Heeft u vragen over vogels of over de vogelwerkgroep, of lijkt het je leuk om mee te
wandelen of mee te doen? Neem gerust contact op!
Contactpersoon is Hans Westendorp, Telefoon: 0318-418465, E-mail: vogelwerkgroep.ivn.ede@gmail.com.
Gierzwaluwen
Aan diverse gevels in het centrum van Bennekom hangen (al sinds 1988) nestkasten voor de gierzwaluw. Door het jaarlijks inspecteren van de nestkasten en het ringen van de vogels hebben we al vele jaren het broedsucces van onze gierzwaluwen in de Dorpsstraat kunnen volgen. De gierzwaluwnestkastcontrole in het centrum van Bennekom vindt traditiegetrouw plaats op de eerste zaterdag van juli. Dat is vaak gelijktijdig met de kunstmarkt. Op deze dag informeren we een breed publiek over deze bijzondere vogels en het belang van de bescherming van hun nestgelegenheid.
Een jonge gierzwaluw in de nestkast tijdens de jaarlijkse controle in juli.
Oeverzwaluwen
Sinds 2021 beheert de vogelwerkgroep een kunstwand voor oeverzwaluwen aan de rand van de nieuwbouwwijk Kernhem (tegen de A30). Van nature graven oeverzwaluwen nestgangen in de steile oevers van rivieren, maar een betonnen wand met gaten erin wordt door de zwaluwen eveneens gewaardeerd. De Kernhemse wand heeft 29 nestgaten, waarvan er in 2024 maar liefst 18 in gebruik waren. De nestgaten worden door de vogelwerkgroep ieder voorjaar opnieuw gevuld met zand, zodat de zwaluwen er een nesttunnel in kunnen graven. De bewoonde nestgaten worden gedurende het seizoen geteld.
De oeverzwaluwwand in Kernhem. Elk gat kan door een paartje oeverzwaluwen worden gebruikt om er een nestgang in te graven. Foto door Vincent Pluk.
Oeverzwaluwen bij de wand. Foto door Steef van Oers.
IJsvogels
In het voorjaar van 2024 is de vogelwerkgroep door de gemeente Ede gevraagd een ijsvogelwandje aan te leggen in Veldhuizen. IJsvogels broeden, net als oeverzwaluwen, in zelf gegraven nestgangen, in de steile oevers van waterwegen. Anders dan de oeverzwaluwen broeden ijsvogels niet in een kolonie.
Het ijsvogelwandje direct na de plaatsing in 2024. Foto door Hans Westendorp.
Het door de vogelwerkgroep zelf gebouwde ijsvogelwandje heeft twee nestopeningen, zodat de ijsvogel een keuze heeft en wellicht bij een tweede broedsel de andere ingang kan gebruiken. Er zal echter nooit meer dan één paartje tegelijk in het wandje gaan nestelen.
De ijsvogels zijn in 2024 wel vaak in de buurt van de wand gezien, maar hebben er helaas nog niet in gebroed. Voor het seizoen van 2025 zijn de signalen echter veelbelovend!
De ijsvogel bij de ijsvogelwand, voorjaar 2025. Foto door Steef van Oers.
Slechtvalken
De slechtvalk is het snelste dier ter wereld – in een duikvlucht kan de vogel een snelheid van 390 km/h halen. De valken broeden van nature in rotsachtige omgevingen en voelen zich in stedelijk gebied dan ook goed thuis. Huizen lijken immers best op rotsblokken, en in woonwijken zijn er genoeg duiven om op te jagen. In 2021 is er op de grote schoorsteenpijp van het voormalige industrieterrein Enka in Ede door stichting Boei een slechtvalkennestkast geplaatst. Direct in het eerste jaar heeft dit al tot een broedsel geleid. De vogelwerkgroep zou graag, in samenspraak met de bewonersvereniging ‘Op Enka’, educatie rondom de slechtvalken willen verzorgen.
In 2024 sloeg het noodlot toe. De moeder van drie jonge slechtvalken liep vermoedelijk vogelgriep op, wat leidde tot haar dood. Door gebrek aan warmte en voedsel stierven in dat jaar ook de kuikens.
Groot was dan ook de vreugde toen bleek dat er in 2025 weer gebroed wordt in de nestkast!
Sinds april 2025 kan het familieleven van de Edese slechtvalken worden gevolgd via de webcams van ‘Beleef de Lente’: https://www.vogelbescherming.nl/beleefdelente/slechtvalk