De vos: een opportunistische slimmerik
1 december 2014
Veroveren vossen de stad? Afgelopen maand zijn er twee vossen gevonden in of vlakbij de stad. Eentje bij de Nuon-centrale in Diemen en een op de Kloveniersburgwal in hartje Amsterdam. Beide dood, verkeersslachtoffers. Op waarneming.nl, een site waar mensen hun natuurwaarnemingen kunnen registreren, is dit jaar 33 keer een vos in Amsterdam gemeld. Dat kan natuurlijk meerdere keren dezelfde vos zijn geweest, maar toch. Ze zijn gezien bij de Amerikahaven in West, op het Zeeburgereiland, in het Sciencepark in Oost en ook dieper in de stad: de Baarsjes, Westerpark en nu dus in het Centrum.
Wat zou een vos in de stad te zoeken hebben? Het is er gevaarlijk: vaak komen fatale botsingen met auto’s voor. Dit jaar zijn er in Nederland al 184 verkeersslachtoffers gerapporteerd op waarneming.nl. Zou de stad een goede voedselbron zijn? Een vos eet werkelijk alles: muizen, konijnen, vogels, kevers, wormen, bramen en andere bessen, en zelfs dode dieren en afval. Sommige parken in Amsterdam zoals de Bretten in West, het Florapark in Noord of het Diemerpark bij IJburg, zitten tjokvol konijnen. Op grote wegen en snelwegen zie je doodgereden vogels. En met afval ligt de stad vol.
Lang geleden toen ik in een buitenwijk in Londen woonde, stond ik vaak ‘s nachts bij de bushalte naar de stadse vossen te kijken. In Londen zijn vossen heel gewoon. Ze wonen in parken en stropen ‘s nachts de woonwijken af om eten te zoeken; daar zijn ze heel succesvol in. Eén voor één inspecteren ze de tuinen van een woonwijk op afval èn op buiten bivakkerende huisdieren. Vooral cavia’s zijn favoriet. De kinderen zetten de knaagdieren buiten op het gazon in een verplaatsbaar hok. Zo’n driehoekig geval van gaas en hout dat los op het gras staat. De cavia krijgt zijn hok niet omver, een vos daarentegen is veel handiger en slimmer: met zijn neus wipt hij het hok omhoog en grijpt de zo bevrijde cavia.
Die slim- en sluwheid maken van de vos een populair fabeldier. In zo’n fabel is het meestal de vos die de ander misleidt met een list, uiteraard voor eigen gewin. Handig spelen ze in op de zwakheden van anderen, van de situatie die zich voordoet. Eigenlijk is dat precies wat een opportunist doet: slim gebruik maken van de omstandigheden. In het dierenrijk wordt die term gebruikt voor een beest dat alles eet wat er voorhanden is. Geen vleeseter, geen aaseter, geen vegetariër, maar pakken wat je pakken kan. En in de stad is er heel wat eetbaars te vinden. Best slim dus.
Marisa Stoffers
Foto’s
Header: vos in de Amsterdamse Waterleidingduinen, Cosima Scheuten
Alinea 1: vos in de Amsterdamse Waterleidingduinen, Hans Niekus
Alinea 2: dode vos in Overdiemen, Sander Bos
Alinea 3: vos met konijn in Amerikahaven, Peter van Haastrecht
Alinea 4: Reinaert de Vos uit “Reyneke Vosz de Olde”, Erhard Altdorfer, 1539, Houtsnede
