Betonnen rotsen: de zwarte roodstaart in de stad
30 augustus 2016
Met een kop koffie in mijn hand staar ik dromerig naar buiten als plotseling iets mijn aandacht trekt: aan de zijkant van mijn gezichtsveld zie ik druk gefladder. Nieuwsgierig kijk ik op. De tuin bij ons nieuwbouwhuis is heel pril, drie weken geleden was hier enkel zwarte aarde. Nu ligt er een driehoekig grasveldje en borders waarin ik bloemen heb gezaaid: de ontspruitende plantjes steken nauwelijks 15 cm boven de grond uit. Er zijn al een paar waaghalzen langs geweest: ekster, kauw, kraai… Ik kijk nog eens goed en zie op de leuning van de tuinbank een zwarte roodstaart zitten. Een roodstaart! Hij zit met zijn rug naar me toe, waardoor ik het kenmerkende op en neer wippen van zijn rode staart goed kan zien.
Ik ken de zwarte roodstaart goed uit het zuiden van Frankrijk waar ze in mijn moeders tuin vechten om de beste nestplaats: onder het dak van het overdekte terras. Je ziet en hoort ze daar veel. Altijd bij de mens in de buurt: in stadse tuinen en parken of op het erf van boerderijen en andere landelijke huizen. Ik weet dat de roodstaart die huizen aanziet voor rotsen, zijn oorspronkelijke omgeving. Maar wat doet hij nou toch in mijn nieuwbouwtuin? Prompt vliegt er een tweede over en land op de schutting. Ik pak mijn verrekijker en zie dat het jonkies zijn: een mooie rode staart, maar verder fluffig grijsbruin. Dan hangt er een derde stil in de lucht, zijn vleugels zijn roetzwart. Het is de vader die een van de jongen voert. Een nest! Een uitvliegend nest.
Waar zouden ze gebroed hebben? Roodstaarten houden van spleten, nissen en kieren. Ik kijk naar de betonnen skeletten van de halfaffe huizen aan de overkant van de straat. Daken hebben ze nog niet. Her en der liggen stapels bouwmateriaal. Het is drie weken heerlijk stil geweest. Maar nu hoor ik het geluid van bulldozers en ik zie een hijskraan vervaarlijk heen en weer zwiepen. Het is maandagochtend 22 augustus, de eerste dag na de vakantie. Bekisters, metselaars en timmerlui hebben hun werk vandaag hervat. En precies nu vliegen er roodstaarten uit! Zouden ze de hele bouwvak in de rust naast mijn huis gebroed hebben?
In vogelboeken lees ik dat roodstaarten dol zijn op industrieterreinen, havens, bouwplaatsen en nieuwbouwwijken. Op de open grond met lage begroeiing vangen ze insecten en spinnen. In oude of juist nieuwe gebouwen vinden ze gaten om te broeden. En zingen gaat goed vanaf zo’n meters hoge hijskraan. Dat is trouwens een grappig geluid. Na een mooie stijgende toonladder klinkt een knisperend plasticzakje, heel herkenbaar voor de zwarte roodstaart. Als ik dat hoor weet ik het meteen. Bijvoorbeeld elk jaar op dezelfde plek op de Van der Madeweg. Daar zingt hij vanaf de nok van een slooppand, waarop of -in hij vast zijn nest maakt. Maar dus ook hier in de betonnen rotsen naast mijn tuin!
Marisa Stoffers
Foto’s
Alinea 1: Juveniele roodstaart, Fivelzigt, Delfzijl, Ko Veldkamp
Alinea 2: Zwarte roodstaart in onze tuin, Marisa Stoffers
Alinea 3: Het bouwterrein tegenover ons huis, geschikte broedlocatie voor de zwarte roodstaart, Marisa Stoffers
Alinea 4: Een mannetje zwarte roodstaat (het vrouwtje is bruin met rode staart), Industrieterrein Arkervaart, Nijkerk, Nel Bekema
