“Van radijs tot bewustzijn”

Als moestuincoach zaait Hanneke Cillessen-Grens meer dan groenten: ze plant verwondering, respect en verantwoordelijkheid – voor een groenere generatie.

In een wereld waarin kinderen steeds minder in aanraking komen met de natuur, is er een groeiende groep mensen die zich inzet om daar verandering in te brengen. Hanneke Cillessen-Grens is zo’n inspirerende kracht. Als moestuincoach én leerkracht weet zij als geen ander hoe belangrijk het is om kinderen weer te verbinden met de natuur – letterlijk en figuurlijk.

Van volkstuin naar klaslokaal

Hanneke’s liefde voor tuinieren begon klein, in een volkstuintje met een vriendin. Toen haar vriendin vertelde over de opleiding tot moestuincoach van IVN, Velt en Jong Leren Eten, viel alles op z’n plek. “Ik was altijd al moestuinmoeder op school,” vertelt ze. “Toen dacht ik: dít is het, dit wil ik doen.”

Na haar opleiding begon ze met moestuinlessen op basisscholen. “Ik miste in het onderwijs het buiten zijn, het praktische. Biologie en natuureducatie zijn minder aanwezig dan vroeger,” legt ze uit. “En ik geloof dat je kinderen iets waardevols meegeeft als je ze leert zaaien, verzorgen, oogsten én proeven.”

Meer dan alleen tuinieren

Voor Hanneke draait het moestuinieren om meer dan alleen groente kweken. Het gaat om verwondering, verantwoordelijkheid, en verbinding. “Ik stel kinderen vaak vragen als we afval tegenkomen: ‘Wat vinden jullie daarvan?’ Zo probeer ik milieubewustzijn van binnenuit te laten ontstaan.”

Dat het werkt, merkt ze snel. “Kinderen reageren altijd met: ‘Dat hoort in de prullenbak.’ Ze willen het goed doen. Het zit er al in, je hoeft het alleen maar aan te wakkeren.”

Beestjes, wormen en verwondering

Een van de hoogtepunten? Beestjes zoeken. “Ze vinden het fantastisch. En ik koppel het altijd terug aan het belang van bodemdieren voor een gezonde tuin.” Het vasthouden van een regenworm is voor sommige kinderen een overwinning. “Dan zie je die stralende gezichten. Dán weet je: hier gebeurt iets moois.”

Draagvlak en duurzaamheid

Toch loopt Hanneke ook tegen obstakels aan. “Veel schooltuinen verdwijnen zodra een betrokken ouder wegvalt. Dat is zonde. Juist daarom zijn moestuincoaches belangrijk – zij zijn onafhankelijk en blijven betrokken.” Hanneke merkt dat geld vaak een struikelblok is: “Iedereen vindt het belangrijk, maar zodra er kosten bij komen kijken, haken scholen af.” Dankzij provinciale subsidies (zoals in Noord-Brabant) kunnen scholen een moestuincoach inhuren.

Een pilot die wortel schiet

De lessen die Hanneke momenteel geeft, maken deel uit van een landelijke pilot van IVN, ontwikkeld in samenwerking met moestuincoaches. Dit lesprogramma is speciaal ontworpen om scholen op een haalbare en toegankelijke manier te ondersteunen in natuureducatie. “Het is het eerste jaar dat deze lessen worden gegeven,” vertelt Hanneke. “We evalueren nu wat werkt, wat beter kan, en hoe we het nóg effectiever kunnen maken.” Dankzij deze pilot worden stappen gezet richting een structurele plek voor moestuinieren in het onderwijs – niet als extraatje, maar als essentieel onderdeel van het basisonderwijs.

Een oproep aan scholen

Haar tip aan scholen die willen starten: “Schakel iemand in die er verstand van heeft. Dat kan een ouder zijn, of een moestuincoach. Begin klein, maar begin wél.” Ze benadrukt het belang van structurele ondersteuning. “Met een betrokken coach creëer je een tuin die blijft groeien – ook als kinderen of ouders wisselen.”

Het zaadje is geplant

Wat Hanneke drijft? Haar liefde voor natuur en haar wens om kinderen mee te geven wat zij als kind ook ervoer. “Als het zaadje eenmaal geplant is, gaat dat niet meer weg. Dat zaadje – dát wil ik ze meegeven.”

Smikkelen van eetbaar groen

Dit artikel is mede mogelijk gemaakt door Smikkelen van Eetbaar Groen. In dit voedseleducatieprogramma werkten scholen samen met Moestuincoaches, Klasseboeren, Kookondersteuners en lokale ondernemers om leerlingen spelenderwijs voedselvaardigheden en kennis over gezonde en duurzame voeding bij te brengen. Smikkelen van Eetbaar Groen was een initiatief van Jong Leren Eten, IVN Natuureducatie en Stichting Spoony en werd mede mogelijk gemaakt door Regio Deal Noordoost-Brabant en de provincie Noord-Brabant.

Meer weten over dit programma en de resultaten? Bekijk deze flyer >>

Ook aan de slag met eetbaar groen op school?

Kijk voor meer informatie, inspiratie en advies hier >>