Maart 2023
Gewoon speenkruid – Ficaria verna verna
Ook al hebben we twee weken van relatieve koude en behoorlijke sneeuwval achter de rug, de lente begint zich toch al aan te kondigen. Dit is de periode van de vroege voorjaarsbloeiers en een soort die veel mensen zullen kennen is gewoon speenkruid.
Onder gunstige omstandigheden kan het plantje vaak al in februari aangetroffen worden, maar in maart zal dat zeker het geval zijn. Eerlijk gezegd twijfelde ik even welke te kiezen als soort van de maand, de bosanemoon of het speenkruid. Het werd het speenkruid. Deze plant bevindt zich dichter bij ons, in de directe leefomgeving in bermen, plantsoenen en dergelijke. Om de bosanemoon te zien zullen we toch de vochtige bossen in moeten, maar dan worden we ook beloond met de prachtige witte weelde van de velden bosanemonen.
Het speenkruid doet niet onder voor zijn witte familielid en hem kunnen we bloeiend aantreffen als gele weelde. Beide planten behoren tot de ranonkelfamilie, net als onder meer de boterbloemen. Ik probeer de plantenfamilies aan bepaalde kenmerken te onthouden en deze leden van de ranonkelfamilie hebben van alles veel. Ze hebben acht tot twaalf kroonbladeren en opvallend veel meeldraden en vruchtbeginsels. De bladeren zijn hartvormig en glanzend groen.
De plant wordt gerekend tot de zogenaamde schaduwflora: plantensoorten die hun levenscyclus doorlopen voordat de struiken en bomen hun bladeren gevormd hebben. De andere voorjaarsbloeiers volgen dezelfde strategie. In een nog kaal bos bereiken de zonnestralen de bodem en daarvan profiteren deze laagblijvende planten.
Het speenkruid dankt zijn naam aan de wortelknolletjes, de ‘speentjes’. Die blijven na de bloei in leven en het volgende jaar ontstaan daaruit de nieuwe plantjes. De plantjes van dit jaar sterven verder helemaal af. Als de bomen in blad staan is het leven van het speenkruid voorbij en zullen we moeten wachten tot het volgende voorjaar voordat we de vertrouwde gele voorjaarskleur weer in tuin, berm en park kunnen zien.
Bert van der Pol
