Naar de Watermolen in Spoordonk
We gingen met de fiets naar Spoordonk. Daar brachten we een bezoek aan het dal van de Beerze of -zoals ze in Oirschot zeggen- het dal van de Stroom.
Dit gebied is best wel bijzonder omdat het zo’n 15 jaar geleden nog vooral weiland en bos was en nu aan het veranderen is naar een stuk nieuwe natuur, wat mag overstromen als er langere tijd veel regen is gevallen. Dat kun je goed zien aan de bomen die dan met hun voeten in het water staan en die dit soms wel en soms niet overleven. Het geeft een heel aparte sfeer. Het is een gebiedje wat niet door zo veel mensen bezocht wordt, gewoon omdat niet veel mensen het kennen.
Ooit heeft hier een “kasteel” gestaan, huis Ten Bergh. Je kunt de oude loop van de gracht in het landschap nog herkennen. De bewoners van dit kasteel, de Heren van Oirschot, waren ook eigenaar van de Spoordonkse watermolen. Dit was oorspronkelijk een dubbele watermolen: de ene helft werd gebruikt om koren te malen en in de andere helft werd olie ‘geslagen’ uit plantenzaden.
De huidige eigenaar van de watermolen, Emiel van Esch, vond het een prima idee om ons een rondleiding om en in zijn molen te geven. De Spoordonkse watermolen is de meest westelijke watermolen van Nederland. Het verval is hier nog net groot genoeg om de raderen in beweging te zetten. Om verzekerd te zijn van voldoende water, werd het water van de Beerze in sommige maanden van het jaar opgestuwd, zodat weilanden en akkers van de boeren onder water kwamen te staan. Die moesten dat maar accepteren, want dat was zo vastgelegd door de Heren in het “molenrecht”.
Emiel leidde ons trots rond en legde geduldig uit hoe zijn watermolen werkt en wat er allemaal nodig is om van graan meel te maken. Op alle vragen van de kinderen wist hij duidelijke antwoorden te geven!
Tot slot mochten we ons nog even laten wegen op de antieke balansweegschaal. Dat was een vermakelijk gedoe. Buiten gekomen dronken we nog allemaal een glaasje limonade. Uiteraard werd Emiel hartelijk bedankt voor deze leerzame en gezellige excursie.
Alles bij elkaar duurde dit alles natuurlijk langer dan gepland en hielden we niet veel tijd over voor een korte wandeling stroomopwaarts. Een eindje voorbij de plek waar lang geleden Huize Ten Bergh stond, moesten we al weer omkeren om op tijd weer terug bij de brandweerkazerne te zijn.
Het was een fijne middag. Emiel, nogmaals hartelijk bedankt!!
Leo en Diny van de Laar
