Verslag – Lezing Michiel Schaap over landschapsfotografie

AUTEUR LODEWIJK CRIJNS │ FOTOGRAFIE MICHIEL SCHAAP EN LODEWIJK CRIJNS

De zaal van de Melktap in Geesteren is geheel gevuld met zo’n zeventig mensen als om half acht Homme Siebenga de spreker van deze avond introduceert: Michiel Schaap. Een vertrouwd gezicht, omdat hij vorig jaar ook al een lezing hield over droogte. Hij is van oorsprong ecoloog, werkte hij 26 jaar voor het Waterschap en daarna zes jaar als boswachter ecologie bij Natuurmonumenten. Hij woont in Lochem prachtig aan de Berkel. Zijn passie is natuurfotografie en vanavond zal hij, in het kader van het IVN-jaarthema “bodem en landschap”, ons zijn foto’s laten zien. Deze zijn genomen in de hele Achterhoek, van de Duitse grens tot aan de IJssel. Hij neemt plaats achter de beamer, de zaal wordt verduisterd en Michiel begint te vertellen, terwijl er een eerste foto verschijnt van een winters landschap met jeneverbessen.

“De Achterhoek is een prachtig gebied met veel afwisseling. Hoogvenen, bossen, beken, natte heide, prachtige boerderijen en landgoederen.”

Onze spreker begint in de winter en zal zo in de loop van de avond het hele jaar doorlopen: lente, zomer, herfst en eindigen met weer de winter. Het is ondoenlijk alle beelden te beschrijven, maar om toch iets te laten proeven, geef ik een aantal voorbeelden. Bij de foto’s van de winter zien we bijvoorbeeld moeflons, ooit geïntroduceerd voor de jacht op landgoed Ampsen. Een vos, een hermelijn, buizerd, appelvink, putter, kramsvogel, pestvogel en waterral. De Achterhoek wordt daarbij doorkruist: Winterswijk, Hackfort, Velhorst, Grote Veld, Waliën, de IJssel en de Berkel. Bij de beekprikken wordt verteld dat deze zijn larven zeven jaar bewaard in een tussenstadium in bladpakketten onder water, dan volwassen worden en vervolgens sterven.

Een gevaar van de toenemende droogte is dat ook eitjes uitdrogen, bijvoorbeeld die van padden en de voortplanting in gevaar komt.
Hazen en konijnen worden steeds minder gezien. Hazen sterven aan leverbotziekte, konijnen aan myxomatose.
Op de Sallandse heuvelrug worden uit Zweden geïmporteerde korhoenders uitgezet, waarvan de kuikens helaas voortijdig sterven door een gebrek aan insecten.
De drie in Nederland aanwezige slangen worden getoond: de adder, giftig, de ringslang, die vissen en kikkers eet en de gladde slang.
Zo doorkruisen we de hele Achterhoek en komen uit bij een Elzenbosje in Eibergen, We zien de grote modderkruiper in het water.

Inmiddels zijn we bij het voorjaar aangekomen en zien reeën, de eerste zwaluwen, ook oeverzwaluwen, zwanen en futen. Op Hackfort vangt een bunzing muizen en ratten. Het belang van het aanleggen van bospoelen wordt benadrukt.

Michiel maakt al deze foto’s, met veel geduld in de vroege ochtend en late avond, zich camouflerend in een tent of onder een net.
De kruisbek, een vogel, breekt dennenappels open om de zaden te kunnen eten.
Mei is de maand van het ei, maar ook van de kalveren die worden geboren, zoals bij reeën, schapen en koeien. Veel plaatjes van uilen met hun mooie grote ogen.

De heidevelden komen uitgebreid aan bod, zoals het Grote Veld, waar ook kraanvogels worden gezien, naast ook het vliegend hert en salamanders.
Dassen waren in 1990 bijna uitgestorven, maar door een intensief programma op landgoed Hackfort zijn ze weer terug. Vroeger werd er veel op dassen gejaagd.
Torenvalken worden getoond en vele soorten libelles. Een ijsvogel die een vis opduikt uit het water. Allemaal prachtig scherpe foto’s.

We zijn toe aan een pauze met een kopje koffie en koekje erbij en onderling bijpraten.

We gaan verder en zijn inmiddels in juli en augustus aangeland. Beelden van een gele wielewaal komen voorbij, heidevelden, orchideeën, boomvalken, boomkikkers, hoge venen. We komen in de herfst met bosuilen, marters, die het overigens goed maken, een houtsnip, eekhoorns en natuurlijk paddenstoelen. We zijn nu weer bij de winter aangekomen met beelden van de ruïne Nijenbeek aan de IJssel, ooievaars, en ook bevers. De visarend mag niet ontbreken en ook exoten zoals de grondel. Deze laatste komt helemaal uit Hongarije gezwommen. De otter wordt weer steeds vaker gesignaleerd aan de Berkel en de IJssel. Een laatste tip: sta ’s ochtends vroeg op, dan is de natuur op zijn mooist.

Homme Siebenga bedankt Michiel Schaap voor de prachtige avond, waarop een daverend applaus volgt.