Blog 18:
Mijn kruit alweer verschoten!

12 april 2023: de Nederlandse Overshoot Day. Het betekent dat de inwoners van ons land op deze datum alle grondstoffen voor dat jaar al hebben opgebruikt. Het is afgeleid van de Earth Overshoot Day die elk jaar helaas vroeger in het jaar blijkt te vallen. We kunnen het tij (een beetje) keren door bijvoorbeeld fossiele energiebronnen te vermijden, minder CO2 uit te stoten (verkeer, industrie, landbouw), te stoppen met het eten van vlees en meer CO2 vast te leggen door bijvoorbeeld bossen aan te planten.

Het was een gespreksonderwerp in de opleiding die ik volg. Bij wijze van huiswerkopdracht moest ik een Footprint-test doen. Het korte (Amerikaanse) testje bestond uit deels logische, maar soms ook nogal willekeurige vragen:
Is dat wat je eet lokaal geproduceerd? Ja, dat scoort wel! Eet je vlees? Daarbij werd ook alles gevoegd wat van dieren afkomstig is, zoals eieren en melk. Daardoor werd alleen een strikt vegan eetpatroon als positief meegenomen. Afval moest ik vergelijken met dat van mijn buren, maar ik werp natuurlijk nooit een blik in hun kliko. Geen enkele vraag over de aankoop van nieuwe kleding of het (niet) veranderen van interieur (dat zou voor mij wel goed scoren).

Ik gaf dus aan af en toe vlees te eten, met de auto naar het werk te gaan (niet bereikbaar met OV en in de trein wil je tegenwoordig ook niet zitten, ik tenminste niet). Aantal vliegreizen in mijn 65 jarige leven: drie keer. Ik moest het nota bene per jáár aangeven, ik vond dat ik dat best mocht afronden op 0. De uitslag? Mijn persoonlijke overshoot day: 21 april 2023. Jéétje!

En toen kreeg ik dus de pest in. En de hele week erna hield het me bezig: waarom had ik hierover nou zo’n narrig gevoel? Omdat een simpel en onpersoonlijk testje mij de mantel uitveegde? Omdat ik bang was dat iemand mij de les zou lezen? (ik moest immers het huiswerk insturen). Ik besloot mijn gevoel te beschrijven bij mijn huiswerkopdracht. Ik was in de verdediging geschoten: ik vond er inmiddels van alles van. Bijvoorbeeld dat er te weinig rekening wordt gehouden met de mensen die energiebesparende maatregelen niet kunnen betalen: de mensen met geld kunnen zich zonnepanelen veroorloven en besparen daarmee nogmaals geld. Kunnen ze mooi een elektrische auto van kopen. Subsidies? Dan moet je toch nog geld inleggen en men vergeet dat een groot deel van de bevolking een negatief of géén banksaldo heeft. Deze mensen hebben de besparingen het hardst nodig. Reizen met het vliegtuig duurder maken? Tuurlijk, moet ook, maar malen de mensen met veel geld daar om? Een sociaalmaatschappelijk probleem. Zo’n testje is te simpel. Ik vatte mijn resultaat samen met: “als ik maar vegan eet, mag ik kennelijk jaarlijks vliegen”.

Maar het ging natuurlijk om bewustwording. Tijdens het bespreken van het huiswerk bleek mijn score helemaal niet zo slecht te zijn en tijdens de lunch werd er door een enkeling schouderophalend verteld over een te grote woning, een slecht geïsoleerde dak en vliegreisjes, terwijl er broodjes belegd werden met plakken ham. Ook werd er – terecht – gewezen naar de multinationals. Min of meer tevreden stelde ik vast dat ik bij de middenmoot hoorde.

Toch is die hele Earth Overshoot Day natuurlijk een veeg teken. We moeten vol aan de bak en iedereen moet meedoen. Want de aloude spreuk is nog altijd even krachtig én waar: “Verbeter de wereld, begin bij jezelf”. Laten we elkaar niet de maat nemen, maar kijken welke winst wij persoonlijk kunnen behalen. Zo’n test kan dan tóch behulpzaam en informatief zijn!

Klik hier voor de test als je durft!

Joke Pruis