Natuurpark
Het ‘landgoed van Het Flevo-landschap’. Het Natuurpark Lelystad is in de jaren ’70 van de vorige eeuw aangelegd als natuurrijk recreatiegebied voor de inwoners van Lelystad. Oorspronkelijk een buitenverblijf van Artis, is dit gebied een rol gaan spelen in fok- en herintroductieprogramma’s van bedreigde diersoorten.
Omschrijving Natuurpark Lelystad
Landgoed van Het Flevo-landschap
Het bezoekerscentrum, de fietspaden en wandelroutes zijn vrij toegankelijk. Auto’s kunnen betaald en bewaakt worden geparkeerd. Begunstigers van Het Flevo-landschap parkeren gratis. Het park is toegankelijk voor mensen met een handicap. Er zijn ANGO-rolstoelen en fietsen te huur.
Oog in oog staan met een kudde galopperende przewalskipaarden of een rotte wroetende zwijnen? Of een dierentoren vol bijzondere bewoners bekijken? Ooit ooievaars zien broeden in een hoge boom? Of een groep kalveren van Pater Davidsherten zien ravotten? Het is allemaal mogelijk in Natuurpark Lelystad. Voor veel Flevolanders is dit park een begrip en dé plek om een ochtend of middag rond te dwalen in wat wel ‘het landgoed van Het Flevo-landschap’ wordt genoemd.
Natuurrijk gebied
Het park is geen natuurgebied in strikte betekenis, maar wel een zeer natuurrijk terrein met een afwisselend, waterrijk en parkachtig landschap. Er leven met uitsterven bedreigde diersoorten zoals wisent, Przewalskipaard, otter, bever en Pater Davidshert. Ook minder bedreigde diersoorten zoals wild zwijn, edelhert, eland en ooievaar zwerven er rond. Natuurlijk ontbreekt de ‘echt wilde’ fauna niet. Overal in het park zijn ree, konijn, vos, wezel, hermelijn of bunzing waar te nemen. De vogelbevolking in dit afwisselende landschap met vooral loofhout is bijzonder rijk. In de Prehistorische Nederzetting wordt getoond hoe mensen leefden in de tijd dat grote hoefdieren nog algemeen voorkwamen. In Natuurpark Lelystad wordt met succes meegewerkt aan diverse fok- en herintroductieprogramma’s van natuurbeschermingsorganisaties in binnen- en buitenland. Natuurpark Lelystad is internationaal bekend geworden door herintroductie van Przewalskipaarden in Mongolië en wisenten in Rusland en Letland.
Herintroductie voor soortbescherming
Sommige diersoorten zijn zo zeldzaam geworden dat ze nauwelijks op eigen kracht kunnen voortbestaan, laat staan dat ze nieuwe gebieden kunnen bereiken. Tegenwoordig worden sommige terreinen gelukkig weer als leefgebied geschikt gemaakt. Soms worden hier gefokte exemplaren, bijvoorbeeld van otter en bever, losgelaten om op die manier de soort een nieuwe kans te geven. Natuurpark Lelystad werkt actief mee aan diverse fok- en herintroductieprogramma’s. En met succes. Dat de introductie van de bever in de Biesbosch slaagde, is deels te danken aan Natuurpark Lelystad. De bevers in het Natuurpark plantten zich voorspoedig voort en waren een welkome aanvulling voor de moeizaam startende populatie in de Biesbosch. Bovendien heeft de bever, door te ontsnappen, zichzelf in Flevoland uitgezet. Dankzij deze ontsnapte dieren leven er nu al meer dan 80 bevers in alle vrijheid op diverse plekken in Flevoland.
Otters, Przewalskipaarden en wisenten
De Europese otters in Natuurpark Lelystad zijn hier opgevangen omdat ze elders niet meer in fokprogramma’s pasten. Bij het ontwerp van het bijzonder vormgegeven otterverblijf is alle beschikbare kennis gebruikt om, met een juiste combinatie van techniek en natuur, een ideale otterhabitat te realiseren. Bovendien is het verblijf zo vorm gegeven dat bezoekers een goede kans hebben deze bijzondere dieren te zien.
Samen met de Stichting Reservaten Przewalskipaard is vanaf het midden van de jaren ’70 van de vorige eeuw een gericht fokprogramma opgezet om een gezonde startpopulatie przewalskipaarden voor de Mongoolse steppen te verkrijgen. Die opzet slaagde volledig met de succesvolle herintroductie in 1992 van het Przewalskipaard in Mongolië. Nu, na in totaal vijf transporten, lopen in het immens grote steppereservaat Hustain Nuruu vele Przewalskipaarden uit Natuurpark Lelystad met hun nazaten. Hun aantal neemt nog steeds flink toe.
Nakomelingen van de wisent uit Natuurpark Lelystad zijn uitgezet in grote natuurterreinen in Oost-Europa waar ze nog maar net waren uitgestorven. Een voorbeeld is Lake Pape in Letland: in een gebied zo groot als Flevoland loopt een kleine kudde uit Natuurpark Lelystad. De eerste wisenten gingen al in 1999 met hulp van het Wereld Natuur Fonds naar het Russische Oksii, waar ze het, volgens de beheerders van het gebied, uitstekend naar hun zin hebben. Vanuit Oksii worden de wisenten weer uitgezet in andere delen van Rusland om daar de populatie te versterken.
Ontstaansgeschiedenis Natuurpark Lelystad
Buitenverblijf van Artis
Het Natuurpark is in het begin van de jaren ’70 van de vorige eeuw ontstaan op initiatief van de toenmalige Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders (RIJP), in samenwerking met dierentuin Artis. De RIJP wilde een fraai watervogelpark, als decor voor recreërende inwoners van Lelystad. Artis zocht op dat moment een buitenverblijf voor zijn grote hoefdieren. In die tijd ontstond het besef dat door de toenemende bevolkingsdruk in Europa grote hoefdieren en grote roofdieren in kleine restpopulaties werden teruggedrongen naar onherbergzame gebieden. Om dieren als wisenten genetisch gezond te houden, is een flinke groep nodig en dat vergt veel ruimte. In Natuurpark Lelystad was die ruimte aanwezig en zo werd het idee geboren dit park een rol te laten spelen in het vergroten van de overlevingskans van deze diersoorten.
Natuurlijk park
Voor een belangrijk deel is het oorspronkelijke idee gerealiseerd. Natuurpark Lelystad is een natuurrijk park geworden waar imposante dieren als wisent en eland de sfeer bepalen. Deze dieren leven in een ruim bemeten terrein in natuurlijk kuddeverband. Het park is zo ingericht dat bezoekers zich er thuis voelen en al snel in de ban komen van het boeiende leven van de dieren. Kilometers lange fiets- en wandelpaden slingeren door het bosrijke terrein, waardoor een wandeling of fietstocht een ontdekkingstocht door de natuur is. Toen het Flevo-landschap de kans kreeg het beheer van het park over te nemen, was een keuze snel gemaakt. Het park biedt immers volop aanknopingspunten voor de realisatie van de doelstellingen.
Natuurpark Lelystad krijgt steeds meer het karakter van een landgoed dankzij de voorspoedige ontwikkeling van bossen en lanen. Het is een van de meest toonaangevende terreinen van Het Flevo-landschap geworden.
Verschillende diersoorten
Wild zwijn en edelhert
In Natuurpark Lelystad zijn ook diersoorten aanwezig die een belangrijke rol spelen in de Nederlandse natuur maar die door hun leefwijze of zeldzaamheid slechts door weinig mensen worden gezien. In het Natuurpark zijn deze dieren goed waar te nemen. Omdat ze in een groot gebied leven, is het ook mogelijk hun gedrag en leefwijze te observeren. De wilde zwijnen en edelherten op de Veluwe laten zich niet zo snel aan het publiek zien. In Natuurpark Lelystad wel. In het voorjaar trekken de in streepjespak getooide biggetjes van de wilde zwijnen veel bekijks. In het najaar komen veel liefhebbers van de bronst van de edelherten speciaal naar Natuurpark Lelystad om het huiveringwekkende ‘burlen’ van deze herten te horen.
Ooievaar
In en rondom het Natuurpark en zelfs al in Lelystad broeden ooievaars. Deze vogels stammen allemaal af van de fokgroep die jaren geleden is vrijgelaten toen het fokken met ooievaars niet meer nodig bleek. Maar de imposante vogels blijven trouw aan het Natuurpark en wijde omtrek. Zij zoeken vaak in groepen een net geoogste akker af naar muizen, kikkers en sabelsprinkhanen.
Ganzen, zwanen en Elanden
De groep grauwe ganzen en kolganzen in het park leven als wilde dieren, ze zijn alleen erg plaatstrouw en verlaten het park bijna nooit. De ganzen zijn hier geboren en getogen en hebben geen reden om weg te trekken. Het Natuurpark biedt hun alles wat ze nodig hebben. Wilde zwanen komen in Nederland bijna alleen als overwinteraars voor, maar rond 2005 broedt er een paar per jaar. In het centrale deel van Natuurpark Lelystad leven enkele wilde zwanen. Er zijn ook diersoorten in het park, zoals de eland, die niet meer in Nederland leven, maar hier wel hebben geleefd. Er zijn plannen om elanden opnieuw in Nederland uit te zetten. De elanden in het Natuurpark geven alvast inzicht in de eisen die zij aan hun biotoop stellen.
Aziatische otter
De Aziatische kleinklauwotter heeft een plekje in het park gekregen omdat werd verwacht dat de Europese otters zich niet of weinig aan mensen zou laten zien. Dit viel mee. De Europese otters komen rond voedertijd zonder schroom tevoorschijn. Toch hebben de ‘mensvriendelijke’ ottertjes uit Azië het hart van menig trouw bezoeker pas echt veroverd.
Gemeente: Lelystad
Aangelegd in: vanaf 1972
In beheer sinds: 1994
Oppervlakte: 371 ha
Toegang: Dagelijks tussen zonsopgang en zonsondergang
Ligging: Natuurpark Lelystad is bereikbaar vanaf de A6, afslag richting Lelystad/ Harderwijk (N302). Het Natuurpark staat aangegeven op de ANWB-borden.