Drinkgaatjes in bomen, veroorzaakt door spechten

Het ontstaan van drinkgaatjes in bomen door spechten is een fascinerend verschijnsel. Spechten, staan bekend om hun vermogen om met hun snavels in bomen te hakken. Een van de voornaamste redenen is het zoeken van voedsel. Ze zijn meesters in het opsporen van insectenlarven die zich onder de bast van bomen verschuilen. Ze hakken met hun snavels op het hout en luisteren of ze insectenlarven horen. Zodra ze merken dat er larven in zitten beginnen ze te hakken en pellen ze de schors van de boom af om bij hun smakelijke prooi te komen. Dit doen ze vooral bij dode bomen, want daarin zitten de meeste larven.

Oorzaak van drinkgaatjes

Maar waarom veroorzaken spechten dan drinkgaatjes in bomen? Het antwoord ligt in het sap dat zich onder de bast van een boom bevindt. Spechten hebben een voorkeur voor boomsappen, die rijk zijn aan voedingsstoffen en suikers. Door gaten in de boom te hakken, kunnen ze toegang krijgen tot dit smakelijke sap, dat voor hen een waardevolle bron van energie is. Het zoeken naar sap vindt vooral plaats in jonge levende bomen want daarin is sprake van een sterke sapstroom.

Artikel in vakblad

Drinkgaatjes van spechten en hun littekens in gezonde bomen. Onder die titel verscheen in het tijdschrift Vakblad Natuur Bos Landschap een interessant artikel. Voor mij was het nieuw dat spechten niet alleen insecten zoeken, maar ook boomsap drinken.

In het artikel wordt beschreven dat in het Renkums Beekdal in april 2022 merkwaardige gaatjes werden waargenomen op winterlindes. Sommige gaatjes leken vers te zijn en voelden vochtig aan. Andere waren ouder en dichtgegroeid of er waren bobbelige littekens ontstaan. De 3 tot 8 mm brede gaatjes waren een paar mm diep en zaten op een onderlinge afstand van 2 tot 4 centimeter in horizontale ringen als parelsnoeren om de stam. Er waren meerdere parallel aan elkaar verlopende ringen aanwezig.

Het verschijnsel wordt vooral toegeschreven aan de grote bonte specht. Het artikel gaat ook in op andere boomsoorten waarop dit vaak voorkomt. Dat zijn de Amerikaanse eik, de eik, maar ook de beuk en de haagbeuk.

In Noord Amerika komt dit verschijnsel meer voor dan in Europa. Daar leven bepaalde soorten spechtens, de zogenaamde sapsuckers. Die hebben een tong met een plat uiteinde met borstelharen waardoor ze het sap gemakkelijker kunnen opnemen dan de Europese spechten.

Het is niet bekend waarom spechten dit de laatste jaren in Nederland doen. Verder onderzoek wordt niet gedaan: spechten veroorzaken wel opvallende gaatjes, maar deze hebben geen negatieve invloed op de boomgroei of op de kwaliteit van het hout.

Klik hier om het hele artikel te lezen.

Waar zien we dit zelf?

Zelf zag ik het verschijnsel in het Hemmemapark in Berltsum op de koningslinde die in 2003 geplant is ter gelegenheid van de geboorte van prinses Amalia. Tot nu toe gingen we ervan uit dat de gaatjes door spechten gemaakt werden om insecten onder de bast te zoeken. Door dit artikel weten we dat spechten niet alleen insecten zoeken maar ook vocht. Waarschijnlijk gebeurt dit het meest in het voorjaar en de zomer. Dan is de opwaartse sapstroom het rijkst aan suikers.

Nu ik dit verschijnsel ken, let ik er op of ik het vaker zie. De tweede keer was op de Wezepsche heide bij een berk. Daarna zag ik het nog bij andere lindes in het Hemmemapark en bij een omgewaaide iep in het park. Ik ben benieuwd of er meer IVN-ers zijn die dit verschijnsel in eigen omgeving gezien hebben.

Maartje van Sluis

Foto’s: header – de koningslinde in het Hemmemapark, links een andere linde in het Hemmemapark, midden de berk op de Wezepsche heide en rechts takken van de omgewaaide boom.