Jubileum aan de Eindhovenseweg

Wie kent hem nog: het vogeltje met zijn deftig donkerblauwe pak en opvallende witte stuit, die vrolijk kwetterend in de zomer z’n kostje bij elkaar scharrelt. Een beeld dat steeds zeldzamer wordt en vrijwel uit het straatbeeld is verdwenen. Om extra aandacht hiervoor te vragen is door Vogelbescherming al eens het jaar van de huiszwaluw uitgeroepen.

Het is het jaar 1998.
Ik hoor voor eerst het kwetterende geluid van de huiszwaluw rondom het huis. Groot is mijn verbazing als ik enkele kleiklompjes onder de gootrand van de voorgevel ontdek. Een paartje huiszwaluwen is op zoek naar een geschikte nestelplaats.

En het lukt een zwaluwpaartje in augustus een nestje groot te krijgen. En het jaar daarop zijn ze half april weer terug.  Er komt zelfs een tweede paar een nestje bouwen tegen het bestaande nestje. En dan wordt het druk. Het jaar daarop zijn er meer paren die interesse hebben. Het bouwmateriaal moet echter van ver gehaald worden. Snel een kunstnest aangeschaft. En jawel, dit wordt maar al te graag geaccepteerd. En dan gaat het snel. Ieder jaar zo rond half april wordt verwachtingsvol uitgekeken naar onze gasten. Inmiddels zijn de klei-nesten naar beneden gevallen en worden in totaal 12 kunstnesten goed bewoond.  Vanaf dat moment worden de meeste nesten met meerdere broedsels bezet. Onze gasten zijn eind september weer vertrokken en het wordt stil onder de goot.

En zo gaat dat een aantal jaren door.

In  2019 meldt de eerste verkenner zich pas laat.
Maar dan wordt het ijzig stil. Pas 14 dagen later zien we weer enige beweging. Hooguit 3 zwaluwen komen een keer langs, maar zijn ook weer snel verdwenen. Dan blijkt dat een zandstorm in de Sahara meedogenloos heeft toegeslagen. En ook het weer in Frankrijk is niet al te best. Veel regen, lage temperaturen en wind uit hoofdzakelijk noordelijke richting zullen ongetwijfeld de terugkeer vertraagd hebben.  Misschien hebben ze dit weer niet overleefd.

Ook begin mei geeft geen verbetering. Het zou wel eens afgelopen kunnen zijn met onze kolonie.  We hebben ons verzoend met de gedachte dat de achteruitgang van het milieu en het veranderende klimaat ook hier heeft toegeslagen. We zijn ze kwijt en krijgen ze nooit meer terug.

Als we begin juni terugkeren van vakantie kunnen we onze ogen niet geloven. Nooit eerder hebben we zoveel zwaluwen gehad. Het slechte weer heeft de aankomst vertraagd. De kunstnesten zijn allemaal weer bezet. Veel zwaluwen kunnen echter geen nest vinden. Snel twee kasten erbij gehangen die vlug worden ontdekt.

Het gevolg van de woningnood is dat op meerdere plaatsen wordt geprobeerd om weer zelf een klei-nest te maken. Alleen is het bouwmateriaal niet voorhanden. Om de zelfbouwers wat te hulp te schieten is het afdakje boven de voordeur voorzien van modderig zand en leem. Er wordt gretig gebruik van gemaakt.

De kwaliteit van het aangeleverde bouwmateriaal is zo slecht dat de nestjes amper het broedseizoen overleven en in het najaar weer naar beneden vallen.

Ondertussen hebben we een plaats ontdekt waar betere leem te vinden is.

Het is het jaar 2023. 25 jaar huiszwaluwen.
Op 10 april meldt de eerste zwaluw zich weer. Dit jaar geen slecht weer onderweg en spoedig zijn de kunstnesten weer bezet. Ook nu weer is de vraag groter dan het aanbod. Het afdakje boven de voordeur weer voorzien van leem. Iedere dag moet het wel goed nat worden gehouden. En onze bouwers: ze komen in groten getale. Onder de eigen goot worden 5 nestjes in recordtempo bijgebouwd. Maar niet alleen onder mijn eigen goot maar ook in de directe omgeving verschijnen huiszwaluwennesten. Ik moet leem bijhalen.

Als het broedseizoen gevorderd is gaan we op onderzoek uit. We tellen maar liefst 37 nesten in een straal van 150 meter, waarvan 12 kunstnesten. Een schril contrast met de 6 nesten die in 2001 nog werden geteld in Geldrop. Het jubileumjaar kan niet mooier worden afgesloten.

Niet iedereen is even enthousiast. Op twee adressen zijn de nestjes verwijderd. Ja, huiszwaluwen veroorzaken wel eens een poepje op het raam of op de stoep. Maar dat weegt niet op tegen de vreugde die een nestje onder de goot brengt.

P.S. Uit contacten met de vaak oudere bewoners die mopperen over de poep op de ramen heb ik geopperd om de ramen tweemaal per jaar te gaan wassen. Wie helpt mij mee?.

De foto en het verslag is gemaakt door Dorus van de Boom.