Heemtuin Presikhaaf Arnhem
Rondleidingen in een van de mooiste heemtuinen van ons land, veelal met specifieke thema’s
Je kunt in het bloeiseizoen met ons meekijken bij de ontwikkeling van planten en dieren in de Heemtuin Presikhaaf.
Tussen maart en oktober ga je op een zondagmiddag ongeveer anderhalf uur op pad met een IVN-gids.
Je ontdekt hier op kleine schaal hoe de Gelderse landschappen eruit zien en welke planten en dieren er voorkomen.
Een rondleiding kun je aanvragen via:
heemtuin@ivnarnhem.nl
De start van de rondleidingen is bij de Heemtuin-poort.
Meer informatie vind je onderaan deze pagina.
Informatie
In Heemtuin Presikhaaf wandel je door landschappen en ecosystemen die representatief zijn voor de provincie Gelderland in het algemeen en de omgeving van Arnhem in het bijzonder.
Op een oppervlakte van 2.3 hectare vind je verschillende bostypes, een rivierarm, moeras, bloemrijke hooilanden, akkers, hei, een ruïne van oude stenen en dijkvegetaties.
De grootste bomen stammen nog uit het oorspronkelijke Landgoed Presikhaaf.
Ze zijn bijna 200 jaar oud.
Wat deze Heemtuin zo uniek maakt, is de beek met helder water uit hoger gelegen sprengen.
Het ontstaan van de Heemtuin
Vanuit een initiatief van IVN Natuur-educatie Arnhem en schoolbiologen is in 1980 de Heemtuin aangelegd tegenover de stadsboerderij Presikhaaf aan de Ruitenberglaan.
Er werden 13 landschapjes gevormd, die in Gelderland voorkomen, met hun kenmerkende begroeiing.
In 1981 vond de opening plaats.
Later werd er ook een “ruïne” gebouwd van oude stenen, waarop kalk minnende planten zich thuis voelen.
De beek, die door de Heemtuin stroomt, ontspringt in hoger gelegen parken, zoals park Klarenbeek en Angerenstein en wordt via een buis onder de spoorlijn door in de Heemtuin geleid.
In 2016 kwam daar een tweede beekje bij vanuit park Sacré Coeur.
De beek is de levensader van de Heemtuin en de rode draad, waar de landschappen omheen liggen.
Er is achtereenvolgens een bospoel, een drassige dode arm, een watervalletje en aan het eind is een stuwtje gemaakt.
De beheerder van de Heemtuin kan dit dicht zetten, waardoor er in de wintermaanden extra water staat in de uiterwaard met bijbehorende flora.
De afsluitbare sluis
In 2021 bestond de Heemtuin 40 jaar en is hij tot wasdom gekomen.
Sommige planten en dieren verdwijnen, maar daarvoor komen weer andere soorten terug.
Vaak spontaan, maar soms aangeplant op geschikte plekken, waar het al dan niet aanslaat.
Beheer
De akkers worden omgeploegd en ingezaaid met oude gewassen, zoals rogge, haver, gerst, boekweit, spelt en er worden aardappelen gepoot.
Hier zie je ook akker- (on) kruiden, omdat er geen bestrijdingsmiddelen worden gebruikt.
Rogge met o.a. Bolderik Roggelelie
Ecologische mest wordt geleverd door de stadsboerderij.
Andersom gaat er ook een deel van de oogst naar de dieren van de stadsboerderij.
Zo ging dat vroeger ook bij de keuterboertjes.
Er worden ook groenbemesters, zoals phacelia gezaaid.
Deze zijn ook bij bijen en andere insecten geliefd.
Er staan bijenkasten bij de hei.
Phacelia Bijenkasten
Van het grasland wordt het maaisel afgevoerd om het schraal te houden voor wilde bloemen, zoals orchideeën, pimpernel en ratelaars.
Het riet wordt in de wintermaanden, liefst met vorst, grotendeels afgemaaid.
Het eikenhakhoutbos wordt om de vier jaar voor de helft afgezet.
Dan komen de kruiden en bloemen, die daaronder een verborgen leven hebben geleden, ineens te voorschijn.
De heide heeft, net als in onze natuurgebieden, te lijden onder stikstofuitstoot van auto’s en industrie.
Pijpestrootjes dringen zich op.
Daar is al van alles aan gedaan, zoals schapen laten grazen en afplaggen.
In 2019 zijn er 500 nieuwe heideplantjes uitgezet en werd er heidegrond van de Koningsheide aangebracht.
Er zijn vele takkenrillen waar beesten in kunnen schuilen, een riethoop en komposthoop.
Dood hout mag zoveel mogelijk blijven liggen.
Dieren
Op land:
In een vossenhol is een nest jonge vosjes geboren.Er zijn eenhoorntjes, egels, muizen, torren, kevers, spinnen en soms ook wezels en bunzingen gezien.
Eekhoorns Wespspin
In en bij water:
Vissen, kikkers, padden, insectenlarven en helaas ook de Amerikaanse rivierkreeft.
Schaatsenrijders, schrijvertjes, bootsmannetjes, libellen en waterjuffers.
Bloedrode heidelibel Jonge padden
Lucht:
IJsvogel, verschillende soorten mezen, vinken, spechten, goudhaantje, winterkoninkje, gaai, boomklever en boomkruiper, ekster, kauw, merel en lijster.
Heemtuin in seizoenen:
Lente
Ekster paar Eksternest met dak
Bosanemoon Gele anemoon
Wilde kers
Zomerklokjes Paarbladig goudveil, dotterbloem
Zomer
Bolderik in rogge Beedkroon Kaasjeskruid
Donzige klis Gelderse roos
Blaassylene en bont kroonkruid Groot spiegelklokje
Klimop bremraap Boekweit Wilde weit
Veldhondstong Zwavelzwam augustus Zwarte toorts
Wilde cichorei Pijlkruid
Herfst
Gelderse roos Kardinaalsmuts
Hemelsleutel Gewimperde aardster
Koraalzwam Aren in oktober
Roze stinkzwammetje Zwart wordende wasplaat Kluifzwam
Winter
Hazelaar katjes Winterakoniet Sneeuwklokjes
Zo is er elk seizoen van alles te beleven en te ontdekken in Heemtuin Presikhaaf.
De natuurgidsen van IVN Natuur-educatie Arnhem organiseren ongeveer tien excursies per jaar in de heemtuin.
Het programma wordt o.a. via deze website bekend gemaakt.
We ontvangen je graag in onze mooie heemtuin.
Tot ziens in Heemtuin Presikhaaf Arnhem
Lucianne Le Coultre
Coördinator heemtuingidsen van
IVN Natuur-educatie Arnhem
Locatie
Schuin tegenover het Natuurcentrum Arnhem
Stadboerderij Presikhaaf
Ruitenberglaan 4
6826 CC Arnhem
Informatie
heemtuin@ivnarnhem.nl
Foto’s © Lucianne le Coultre, IVN Natuur-educatie Arnhem
