Tuin en moestuin
Zo maak jij je tuin in het najaar lenteklaar
Denk jij bij het onderhouden van je tuin vooral aan het voorjaar? Je bent niet de enige! Terwijl het najaar eigenlijk het perfecte moment is om je tuin aan te pakken én voor te bereiden op de lente. Door in de herfst alvast werk te verzetten, geef je je tuin een vliegende start zodra de temperaturen weer stijgen. Op deze pagina lees je waarom het goed is om in het najaar al aan de slag te gaan en hoe je dat het beste aanpakt.
Het vergeten plantseizoen
De herfst wordt door kenners al lange tijd aangeduid als ‘het vergeten plantseizoen’. En dat is niet voor niets. Weinig mensen weten dat het najaar het perfecte seizoen is om planten in de tuin te zetten. Dat bleek ook uit onderzoek in opdracht van Stichting Steenbreek. Zij toonde aan dat slechts een derde van de ondervraagden hiervan op de hoogte was.
En dat terwijl vogels, vlinders, insecten en andere dieren volop profiteren van een bloeiende voorjaarstuin – waar je dus al in het najaar voor zorgt. Door pas in het voorjaar te planten, lopen zij een groot deel van het jaar voedsel en schuilplekken mis. En dat is zonde, want veel van hen hebben het moeilijk. Ze kunnen geen voedsel of beschutting vinden terwijl ze dat nodig hebben om te overleven. Een van de grootste redenen is dat de helft van de tuinen in ons land bijna volledig versteend is.
Gelukkig kunnen we dit veranderen. En niet pas in de lente. Want wie in het najaar plant, geniet in het voorjaar van een bloeiende tuin!
Waarom is het najaar het perfecte moment om te planten?
Het is dus duidelijk: net najaar is hét moment om je tuin of balkon te voorzien van nieuwe (inheemse) planten, struiken en bomen. Maar waarom eigenlijk? We geven vijf redenen:
Optimale grondomstandigheden
In de herfst is de grond nog warm van de zomerzon en tegelijkertijd vochtiger door de regelmatige regenbuien. Deze combinatie van warmte en vocht is ideaal voor de wortels van planten en bomen om te groeien. Hierdoor kunnen ze in de winter nog sterkere wortels ontwikkelen, waardoor ze in het voorjaar sneller en krachtiger uitlopen.
Minder water geven
Doordat het in de herfst vaker regent, hoef je zelf minder vaak water te geven. De natuurlijke neerslag helpt de pas geplante wortels om zich goed te vestigen. Dit scheelt je tijd en moeite en zorgt voor een efficiënter waterverbruik.
Snellere groei in de lente
Planten die in de herfst de kans krijgen om hun wortels te ontwikkelen, staan in het voorjaar al een stap voor. In tegenstelling tot voorjaarsplanten, die eerst energie moeten steken in het vormen van een wortelstelsel, kunnen herfstplanten zich direct richten op groei en bloei zodra de temperatuur stijgt.
Meer voedsel voor de eerste insecten
In de eerste warme lentedagen van februari en maart zullen vroege bestuivers, zoals hommelkoninginnen, actief worden en op zoek gaan naar voedsel. Als je in de herfst al bloemen en struiken hebt geplant die in deze maanden in bloei staan, kunnen deze insecten profiteren van de nectar die jouw tuin dan te bieden heeft.
Weinig onderhoud nodig
Na het planten in de herfst hoef je nauwelijks meer iets te doen. Omdat de natuur in de herfst en winter haar gang gaat, en je deze dus lekker haar gang kunt laten gaan, vraagt je tuin veel minder onderhoud dan wanneer je in het voorjaar plant. Volgens tuindeskundige Anne Wieggers creëer je zelfs met minder opruimen een veel natuurlijkere en gezondere tuin. Een levende tuin die in balans is. Perfect voor de tuinier die liever lui is dan moe!
Zo creëer jij die levende tuin of balkon
Een levende tuin is een dier- én mensvriendelijke tuin die uitnodigend is voor iedereen: van vogels en bijen tot vlinders en bodemorganismen. En dus ook voor jou. Want zeg nou zelf: van een tuin vol bloeiende planten, struiken en bomen word je toch blij?
Benieuwd hoe je zo’n levende tuin, die volledig in balans is, creëert? We geven vijf tips om je op weg te helpen.
Maak je tuin aantrekkelijk voor dieren
In een diervriendelijke tuin is er genoeg voedsel voor dieren. Daarnaast is het een veilige plek met een variatie aan planten en bloemen. Plant bijvoorbeeld bomen of struiken met bessen, en zorg voor schuilplaatsen voor egels, bijen en andere dieren.
Houd rekening met zon- en schaduwrijke plekken
Pak pen en papier erbij en maak een schets van je tuin of balkon. Verwerk daarin welke plekken vol in de zon staan en waar schaduw is. Dat helpt je bij het kiezen van de juiste planten.
Zorg voor een gezonde bodem
Een gezonde bodem zit vol micro-organismen. Bodemorganismen zoals wormen en bacteriën maken de grond luchtig en gezond, wat bijdraagt aan sterkere planten. En die wil je in je levende tuin!
Slim met water
Een goed doorlatende bodem voorkomt wateroverlast bij hevige regenval. Heb je een slecht doorlatende grond? Verbeter deze met compost en kies planten die passen bij de vochtigheid van je tuin.
Kies planten die bij je tuin passen
Stem je plantkeuze af op de bodem en de zon- en schaduwrijke plekken in je tuin. In natte grond gedijen vochtminnende planten, terwijl droge grond beter geschikt is voor droogtebestendige soorten. Dit zorgt voor een gezonde en natuurlijke tuin.
Volg de online cursus: De Levende Tuin
Snel aan de slag met het vergroenen én levendiger maken van je tuin? Volg de IVN Natuurcursus: De Levende Tuin. Duurzame tuinexpert Anne Wieggers laat je zien hoe je zo’n tuin creëert. Minder wieden, meer genieten!
Meld je aan voor de online cursus
Aan de slag met een balkon of geveltuin
Heb je een balkon of geveltuin? Ook dan kun je veel bereiken! Verbeter de grond in potten met bodembedekkers en ga de hoogte in met klimplanten. Planten zoals kleine (fruit)boompjes en potplanten doen het prima in potten. Veel tips voor tuinen gelden ook voor een balkon.
Wat kun je nog meer doen voor de natuur in de herfst?
In de herfst is er nog veel meer te doen om de natuur een handje te helpen. Een van de meest eenvoudige manieren is het opruimen van afval in parken, bossen en langs wandelpaden. Door zwerfafval op te rapen, zorg je ervoor dat dieren er niet door worden geschaad en houd je de natuurlijke omgeving schoon en gezond. Daarnaast hebben we deze drie tips voor jou.
Creëer een schuilplek voor egels
Egels hebben door de groei van steden steeds meer tuinen nodig als leefgebied. Vanaf oktober gaan ze in winterslaap en zoeken een warme, rustige plek om de winter door te komen. Je kunt ze helpen door een rommelig hoekje te maken van bladeren en takken, wat beschutting biedt en warmte vasthoudt. Daarnaast kun je ook een egelhuisje bouwen of kopen, en dit op een beschutte plek in je tuin plaatsen, gevuld met droge bladeren of hooi. Zo geef je de egels een veilige plek om de winter door te komen.
Ga mulchen
In plaats van herfstbladeren weg te blazen of af te voeren, kun je ze gebruiken om te mulchen. Mulchen is het bedekken van de bodem met organisch materiaal, zoals bladeren. Het biedt veel voordelen voor je tuin. Het beschermt de bodem tegen uitdroging, houdt voedingsstoffen vast en bevordert de groei van bodemleven. Bovendien zorgt het ervoor dat onkruid minder kans krijgt om te groeien. Verspreid een laag geharkte bladeren rondom planten en struiken, zodat ze in de winter beschermd zijn en de grond in het voorjaar vruchtbaarder is. Zo help je de natuur én je tuin tegelijk! Lees hier meer over mulchen
Maak je eigen compost
Eigen compost maken is een duurzame manier om tuinafval en keukenresten te hergebruiken. Door organisch materiaal, zoals groente- en fruitschillen, bladeren en gras, te composteren, creëer je een natuurlijke meststof voor je tuin. Dit verbetert de bodemstructuur en bevordert de groei van gezonde planten. Ideaal om te gebruiken tijdens het planten van struiken, bomen en bloemen! Lees hier meer over eigen compost maken
Plant mee!
Een bloeiende lente plant je in de herfst! Meer weten?
