De Week van de Teek

Van 22 tot en met 26 april 2024 is het de Week van de Teek. Deze week is in het leven geroepen om aandacht te besteden aan dit kleine maar oh zo venijnige beestje. Een teek lijkt namelijk onschuldig, maar kan je flink ziek maken. Wil je meer weten over de teek en hoe je jezelf tegen dit beestje kunt beschermen? Lees dan gauw verder.

De teek

Teken zijn kleine spinachtige beestjes en komen veel voor in de natuur. Er zijn wereldwijd bijna ongeveer 900 soorten teken. In Nederland komen zo’n 15 tekensoorten voor, waarvan de schapenteek het meest voorkomende is.

Tekenbeet

Op zoek naar een gastheer

Teken gaan extreem zuinig met hun energie om en kunnen meer dan een jaar zonder voedsel, sommige soorten wel 5 jaar. Teken zitten te wachten tot een gastheer langskomt in struikgewas, lage bomen maar vooral op vochtige grassprieten. Teken detecteren hun potentiële gastheer door de uitgestraalde lichaamswarmte, en wellicht ook door geurdetectie. Een teek kan enige dagen tot enkele weken op dezelfde gastheer blijven zitten. Ze kunnen via de benen van de gastheer/vrouw omhoog klimmen en nestelen zich bij voorkeur in huidplooien, maar ook wel gewoon op een voet, been of arm. Daarbij kan de teken ook onder je kleding kruipen. Een teek loopt meestal enige minuten rond op zoek naar een optimale plaats voordat het zich in de huid vastbijt. Naast in het wild voorkomende zoogdieren, worden vooral schapen, konijnen, egels, honden en katten ook gebeten.

De meeste tekenbeten worden opgelopen in de periode van april tot september. Een teek kan tijdens een natuurwandeling in b.v. duinen worden opgelopen maar ook in de tuin of in stadsparken, vooral als men zich daarbij door struiken, nat gras of begroeiing begeeft.

Een tekenbeet voel je niet. In het speeksel van de teek zit een stofje wat een plaatselijke verdoving veroorzaakt. De meeste tekenbeten zijn gelukkig onschuldig maar toch is het belangrijk om de teek snel te verwijderen. Sommige teken zijn namelijk een stuk minder onschuldig: 20% van de teken is helaas besmet met de lymebacterie en kunnen daardoor de ziekte van Lyme overdragen.

Hoe voorkom je een tekenbeet?

• Vermijd plekken waar teken veelal zitten.

Blijf tijden het wandelen op de paden en vermijd contact met groen.

• Bedek je lichaam met kleding

Draag het liefst lichaam bedekkende en licht gekleurde kleding. Draag lange mouwen en lange broekspijpen en gesloten schoenen. Stop je shirt in je broek en je broekspijpen in je sokken.

• Gebruik een teken-afweerspray 

Door het gebruik van een tekenspray wordt het risico op een tekenbeet verkleind, maar een tekenbeet is nog steeds mogelijk.  Sprays met DEET, IR3535, picaridine of citroen-eucalyptus olie (citrodiol) zijn het meest effectief.

• Check jezelf op tekenbeten

Wanneer je in de natuur bent geweest, controleer dan je kleding en huid op teken. Veeg teken die zich nog niet hebben vastgebeten direct weg. Verwijder teken die zich in de huid hebben gebeten zo snel mogelijk. Het is belangrijk om een tekenverwijderaar bij de hand te hebben wanneer je je in de natuur bevindt. Controleer ook je kleding, schoenen, vouwen, naden en opgerolde mouwen en broekspijpen op teken. Controleer hiernaast ook je huisdieren.

Hoe verwijder je een teek?

Het is niet nodig om alcohol, jodium, olie of andere middelen te gebruiken. Dit heeft geen effect op het verwijderen. Neem een puntig pincet waarmee je de teek goed bij de kop kunt vastpakken (laat het lichaam van de teek altijd met rust). Pak de teek zo dicht mogelijk bij de huid bij de kop beet en trek hem er langzaam uit, zonder te draaien. Als er een stukje van de monddelen van de teek in de huid achterblijft, is dat niet gevaarlijk. Ontsmet hierna het beetwondje met 70 procent alcohol of jodium.

Waar moet je op letten?

Dit hoeft niet altijd te gevaarlijk te zijn, maar het is wel belangrijk om goed in de gaten houden of je bepaalde symptomen hebt. In de afbeelding hieronder vind je meer informatie over de symptomen van de ziekte van Lyme. Geef daarnaast je tekenbeet door op www.tekenradar.nl zodat zij actuele informatie over de teek kunnen blijven delen.

Tekenfabels

Fabel 1: de teek komt vanuit bomen naar beneden vallen.

–> Teken bevinden zich juist vaak op de grond, bijvoorbeeld in gras of op gevallen bladeren.

Fabel 2: je hoeft alleen naar de huisarts bij een rode kring.

–> Ook een rode egale vlek kan op de ziekte van Lyme wijzen. Deze vlek is minder goed te zien. Het is dus verstandig om te onthouden waar de teek gezeten heeft als je hem eruit haalt. Gelukkig word je van de meeste teken niet ziek. Ongeveer 20% van de teken is besmet met de bacterie die de ziekte van Lyme mee kan dragen.

Fabel 3: bij het verwijderen van een teek moet je een draaiende beweging maken.

–> Als je een teek hebt kun je met een tekentang of een pincet de teek er voorzichtig uittrekken. Het is niet erg als het kopje niet meegaat, die gaat er vanzelf uit en draagt niks mee. Haal de teek er wel snel uit, want hoe sneller hij uit je lichaam is, hoe minder kans de teek krijgt om ziekteverwekkers over te brengen.

Fabel 4: teken komen niet in de stad voor.

–> Teken zijn te vinden in groene omgevingen. Dit kan ook het groen in steden zijn. Maar het klopt dat ze het meest in natuurgebieden te vinden zijn. Controleer na het buiten zijn dan ook goed of er teken op je huid te vinden zijn. Ze zijn erg klein en houden van warme plekjes, dus ga dan ook grondig je hele lichaam langs.