Terugblik op natuurcursus voorjaar 2025

In het voorjaar van 2025 hebben Anke Eshuis van de werkgroep Cursussen van IVN Zutphen en Martha van Nederpelt de natuurcursus Van woeste grond naar cultuurlandschap in onze graafschap georganiseerd. Over onze huidige, lokale natuur en haar historie en een stukje toekomst. De cursus bestond uit vier lessen op dinsdagavond in Zutphen en aansluitend vier natuurexcursies op zaterdagochtend in de omgeving.

IJsseldal – geschiedenis met ijs, wind, water en mens

Docent Dan Assendorp, docent op Hogeschool Van Hall Larenstein, ging in op de componenten die van invloed zijn/waren op ons landschap. Denk aan klimaat, geologie, (grond)water, de relatie tussen bodem en vegetatie, fauna en (flink wat moeilijker) de geomorfologie, antropogeen (alles wat door de mens wordt teweeggebracht), biotiek (levend) en abiotiek (niet-levend). Met onze regenkleding aan hebben we een stoere, interessante fietsexcursie gehad die via Voorst en Empe, langs de IJssel – het ganzenei – weer terug naar Zutphen ging.

Bosontwikkeling op droge zandgronden: dennenbos en eikenberkenbos

Docent Adri Mulder, gepensioneerd docent van Hogeschool Saxion, behandelde in deze les de bosontwikkeling op droge zandgronden. Adri ging in op de bosgeschiedenis van onze zandgronden vanaf het begin van het Holoceen (bijna 12.000 jaar geleden), het verdwijnen van het bos vanaf de Middeleeuwen en de herbebossing in de 19e eeuw. De excursie bracht ons naar de geschiedenis van het Grote Veld en (hoe kan het ook anders met vogelaar Adri:) de natuur en haar vogels in grove dennenbossen.

Bosontwikkeling op natte zandgronden: Elzenbroek en rabattenbos

Docent Adri Mulder, gepensioneerd docent van Hogeschool Saxion, ging in deze les in op de bosontwikkeling op natte zandgronden. Adri vertelde o.a. over wat rabatten zijn, de situatie van rabatten aan het eind van de 17e eeuw, over rabattenbossen en eikenhakhout en de verspreiding ervan in onze Graafschap en Twente. De excursie ging naar landgoed Kranengoor waar Adri een master-onderzoek gedaan heeft. Dit was bijzonder inzichtgevend, ook door het gastvrije onthaal en de toelichting van de familie/beheerders. href=”https://www.ivn.nl/afdeling/zutphen/?attachment_id=3320″ rel=”attachment wp-att-3320″>

Historische ontwikkeling van de Nederlandse natuur

Docent Gert Jan van der Veen, docent op Hogeschool Van Hall Larenstein nam ons mee in de ontwikkeling van de Nederlandse natuur met de focus op Zutphen. We maakten een reis van 60 miljoen jaar geleden tot in de toekomst van 2150 en kregen grote klimaat- en temperatuurwisselingen te zien, met in de laatste 60 jaar de grootse extremen. Door middel van pollenonderzoek is heel nauwkeurig de leeftijd van grondlagen te achterhalen, en ook onder welk specifiek klimaat grote grazers aanwezig waren. Hij vertelde ook over de enorme Doggerbank (een steppegebied tussen Nederland, Engeland en Denemarken) in een tijd dat de zeespiegel 35 meter lager lag dan nu. En over de kleine ijstijd rond 1850 die toen zo vaak op romantische schilderijen met ijspret uitgebeeld is. En zo reisden we in sneltreinvaart door de tijd. Met de excursie over in de Tichelbeekse Waard aan de IJssel bij Zutphen, kwam deze interessante cursus tot een prachtig einde.

Martha van Nederpelt