Passie voor paddenstoelen
De verschillende werkgroepen van IVN Zutphen vormen het gezicht van IVN Zutphen. De werkgroep paddenstoelen is pas een jaar geleden opgezet door Emilia Peeters. We vragen haar wat haar zo aantrekt aan paddenstoelen en waarom ze een werkgroep begonnen is.
Allerlei kleuren en vormen
“Ik ben sowieso geïnteresseerd in de natuur. En ik vind paddenstoelen extra bijzonder omdat ze er plotseling staan, en ook weer even plotseling weg zijn. De kleuren, vormen en geuren van de paddenstoelen boeien mij enorm, net als hun functie in het ecosysteem.”
“De vliegenzwam met zijn rood met witte stippen is bij velen wel bekend, maar ik ben ook helemaal enthousiast van russula’s. Die komen in allerlei kleuren voor: geel, groen, wijnrood, paars, roze, rood… Ook de vele verschillende vormen vind ik super-interessant. Vliegenzwam en russula hebben een steel en een hoed, maar er zijn er ook die als een plakkaat op hout geplakt zitten, zoals de dakloze huiszwam, of die een bolvorm hebben, zoals de aardappelbovist.”
Samen de natuur in
“Om meer met de natuur bezig te kunnen zijn ben ik bijna drie jaar geleden gestart met de natuurgidsenopleiding (NGO) van IVN Zutphen en IVN Deventer. We maakten kennis met de werkgroepen van de afdelingen en het viel me op dat IVN Zutphen er naar verhouding minder had dan Deventer. Mijn lievelingsseizoen is de herfst, dus toen na afloop van de NGO werd gevraagd wat ik wilde gaan doen bij IVN was het opzetten van een paddenstoelenwerkgroep simpelweg een logische stap.” 
“Bovendien vind ik het heel erg leuk om samen met anderen de natuur in te gaan. We hebben een vaste, kleine kerngroep van zeven personen. In het seizoen, van begin september tot begin december, gaan we eens per twee weken een ochtend op pad. Elke twee weken gaan we in een ander gebied op zoek naar paddenstoelen om die beter te leren kennen. Bijvoorbeeld bij Huize De Voorst, de Gorsselse Heide, de oude begraafplaats, Landgoed ‘t Nijenhuis bij Almen en ’t Waliën…”
Goed kijken
“Mijn favoriete paddenstoel? Ik vind wasplaten heel erg mooi. Ze zijn vaak fel geel of rood. Ze komen voor op een wat voedselarmere grond en zijn dus niet heel algemeen. Ze staan bijvoorbeeld op de Oude Begraafplaats hier in Zutphen. Maar ik ben geen soortenverzamelaar, ik wil gewoon nog heel veel leren. We kijken dus vooral naar de eigenschappen van de paddenstoelen, proberen deze te determineren en Klaske ten Grotenhuis, onze eigen paddenstoelendeskundige, legt uit hoe we goed moeten kijken. We plukken ze in principe niet, maar bekijken met een spiegel de onderkant van de paddenstoel. Alleen als er heel veel van staan plukken we ze, heel zelden eigenlijk. Andere mensen moeten er ook van kunnen genieten, tenslotte.“
“In het paddenstoelenseizoen organiseer ik een keer per maand een paddenstoelenwandeling voor geïnteresseerde IVN-leden. Helaas zijn de eerste twee wandelingen niet doorgegaan omdat iedereen verhinderd was of vanwege het slechte weer. De komende wandeling voor geïnteresseerden is op 16 november a.s. en als je graag mee wilt, dan kun je je bij mij aanmelden.”
Functie van de paddenstoel
“De functie van paddenstoelen binnen het ecosysteem intrigeren me. Je hebt drie V’s, Vrienden, Vijanden en Vuilnismannen. Als we samen rondlopen en een paddenstoel op dood hout zien, dan weten we inmiddels dat het een opruimer, een vuilnisman, is. Maar als een paddenstoel op de grond staat, dan kan het zowel een opruimer als een vriend zijn.”
“De vrienden, de symbionten, leven samen met de bomen, ze zijn afhankelijk van elkaar. De paddenstoel zorgt er via de haarwortels van de boom voor dat de boom gemakkelijker water en mineralen op kan nemen, als tegenprestatie geeft de boom suikers aan de paddenstoel. Voorbeelden hiervan zijn de vliegenzwam en de amethist- of rodekoolzwam. De schimmeldraden van een vijand, een parasiet, dringen bij hun gastheer, vaak is dat een boom, naar binnen en doden deze uiteindelijk. Zodra je een paddenstoel, het vruchtlichaam van de schimmel, ziet verschijnen op of onderaan een boom, is het al te laat. Reuzenzwam en tonderzwam zijn hier voorbeelden van. De vuilnismannen ofwel opruimers worden ook wel saprofyten genoemd. Zij breken dood materiaal af, waardoor belangrijke stoffen weer terugkomen in de natuur. Het muizenstaartje ruimt bijvoorbeeld dennenappels op.”
Liever niet plukken!
“Ik houd mij niet bezig met de eetbaarheid van paddenstoelen. Ik vind dat Nederland eigenlijk te klein is voor het plukken van paddenstoelen. Ik laat ze liever staan zodat andere mensen er ook van kunnen genieten en ook zodat de paddenstoelen hun sporen kunnen verspreiden en zich kunnen voortplanten.”
Lisette Eindhoven, oktober 2024
