6. Rivierduin
Rivierduinen zijn op natuurlijke wijze ontstaan. Bij hoge waterstanden werd het grove bodemmateriaal dat door de rivier werd meegevoerd, dicht bij de rivier afgezet. Hierdoor ontstonden hoge, uit zandig materiaal bestaande afzettingen. Dit zandig materiaal was, zolang het nog niet was begroeid, gevoelig voor verstuiving. Ook dit heeft bijgedragen aan het ontstaan van rivierduinen. Er ontstond een grote variaties in milieus, van nat naar droog, van schaduwrijk naar zonnig, enzovoort. Met name de droge, zonnige delen vormen ideale plaatsen voor planten die nu bekend staan als de stroomdalflora, bijvoorbeeld: Kruisdistel. De rivierduinen worden door diverse ontwikkelingen bedreigd. Er wordt op grote schaal zand gewonnen voor wegenaanleg en huizenbouw. Maar ook de recreatie heeft een negatief effect op begroeiing en het voortbestaan van rivierduinen.
Hoewel de situatie in de Heemtuin verre van natuurlijk is, is toch geprobeerd het typische milieu van een rivierduin te benaderen. Om dat te bereiken is op één gedeelte van de Heemtuin een hoeveelheid zand gestort waarin reliëf is aangebracht, zodat er nu “duinen” te zien zijn. Daarna zijn er planten aangeplant, die kenmerkend zijn voor rivierduinbegroeiingen. Dit gebiedje zal aanstonds (2020?) gerevitaliseerd moeten worden, want we zien nog maar weinig uit deze lijst, maar de soort die we nog zien, die is dan wel mooi: Blaassilene
Het Millingerduin is een levend rivierduin. Langs de Waal liggen hier bij laag water brede rivierstranden. Vanaf windkracht 5 waait het zand op en vormt duintjes. Het kale zand wordt als eerste vastgehouden door Ruige zegge, Handjesgras en het hoge Duinriet. Bij het hoogste punt van het rivierduin groeien Cipreswolfsmelk en Vertakt schaafstro (de bastaard tussen Schaafstro en Vertakte paardenstaart). Op het kale zand groeien Pijpbloem, Stekend loogkruid, Smal vlieszaad, Glansbesnachtschade, Druifkruid, Welriekende ganzenvoet, Zeepkruid en verschillende soorten Amaranten. In het grasland groeien bijzondere stroomdalplanten als Brede ereprijs, Sikkelklaver en Geoorde zuring en duinplanten als Middelste teunisbloem en Wilde reseda. In het bosje met Eenstijlige meidoorns en wilgen kun je de Zomertortel horen. Luister op het duin naar Veldleeuwerik en Roodborsttapuit. Op de rivierstranden waar wat grind ligt kun je met goed zoeken de bijzondere Grindwolfspin vinden.
Links naar natuurgebieden met “Rivierduinen”:
https://www.staatsbosbeheer.nl/natuurgebieden/maasduinen
https://www.staatsbosbeheer.nl/Natuurgebieden/rijk-van-nijmegen
https://www.natuurmonumenten.nl/natuurgebieden/vreugderijkerwaard
In de pers:
https://www.ark.eu/natuurontwikkeling/natuurlijke-processen/levende-rivieren/rivierduinen
Wandeling door zo’n landschap:
https://www.vechtdaloverijssel.nl/routes/Wandelen/vechtdalpad/
https://www.staatsbosbeheer.nl/Routes/maasduinen/wandelroute-rivierduinen
Fietstocht:
