Vuurwerk knalt dieren uit hun habitat

Sinds een aantal jaren is bekend dat vogels rond middernacht tijdens Oud en Nieuw massaal opvliegen om bij het vuurwerk vandaan te komen en in grote groepen richting de Noordzee vliegen (zie de radarbeelden hier). Volgens de Vogelbescherming zitten hier risico’s aan, omdat lang niet alle vogels goed in staat zijn om in het donker te vliegen, en ze in paniek tegen obstakels zouden kunnen vliegen. Maar wat voor effect heeft vuurwerk op andere diersoorten? En kan verstoring van wilde dieren niet  een belangrijk argument zijn voor een totaal vuurwerkverbod?

Onderzoekers van Tauw stelden het ‘Kennisdocument Vuurwerk en Wet natuurbescherming’ op. Hierbij werd enkel gelet op geluid- en lichteffecten van het vuurwerk, en niet op effecten zoals emissies van zware metalen en andere milieuvervuiling, geur van het vuurwerk, en trillingen veroorzaakt door vuurwerk – effecten die zeker relevant zullen zijn, maar onvoldoende onderzocht zijn. Het team van Tauw concludeerde dat kikkers en padden last zouden kunnen hebben van het geluid omdat ze zelf ook middels geluid communiceren. Vogels en vleermuizen zouden ook verstoord worden door het licht en geluid. Verstoring door vuurwerk is vaak tijdelijk, en wordt hierdoor, bezien vanuit de Natuurbeschermingswet, niet als een verstoring gezien.

Recent onderzoek laat echter zien dat de verstoring van vogels wel degelijk langdurig kan zijn. De 4 onderzochtte migrerende ganzensoorten vlogen verder weg, vaak zonder te rusten, dan wanneer er geen vuurwerk werd afgestoken. Sommige individuele dieren vlogen net zo ver als dat ze normaliter zouden doen om te migreren. De dieren waren dagen erna nog bezig met hun energiereserves weer aan te vullen, door zo’n 10% meer te foerageren dan ze gebruikelijk zouden doen, en minder te bewegen.

Wettelijk gezien is verstoring door vuurwerk van wilde dieren dus vaak ‘te tijdelijk’ om van doorslaggevende aard te zijn om vuurwerk helemaal, landelijk, te verbieden. Maar gelukkig voor de dieren en de natuur zijn er steeds meer gemeenten waar een vuurwerkverbod van kracht is, of wordt overwogen. Dat geeft dieren hopelijk in toenemende mate rustigere gebieden waar ze (tijdelijk) heen kunnen migreren.

► Wat kun je zelf doen?

• Onderteken het Vuurwerkmanifest, waarmee je je uitspreekt voor een algeheel verbod
• Steun de organisaties die de campagne ‘IK KLAP’ voeren
• Stem op politieke partijen die zich inspannen voor een (lokaal) vuurwerkverbod