Uilenbescherming in het buitengebied van Son en Breugel

 

De Uilenwerkgroep Son en Breugel is in 2005 opgericht. De werkgroep houdt zich bezig met het beschermen van zowel de steen- als de kerkuil. Het zijn allebei vogels die in Nederland voorkomen in kleinschalig agrarisch cultuurlandschap. Om de uilen te helpen plaatsen we speciaal ontworpen nestkasten op geschikte locaties en volgen we het broedsucces van jaar tot jaar. 

Via onze livecamera kun je meekijken met de kerkuilen in Son en Breugel – als ze thuis zijn tenmiste. Is het even stil in de kast? 

In juli ’25 heeft onze gemeente een kort interview met Lonneke, coördinator van deze werkgroep, geplaatst.

 

Als onze uilen er even niet zijn kun je hier archiefbeeld bekijken.

Wat wij doen

  • Opzoeken, plaatsen en onderhouden van nestkasten;
  • Jaarlijkse inspecties en schoonmaakrondes;
  • Registreren van broedsels en jongen
  • Advies geven over geschikte locaties en landschapssituaties
  • Samenwerken met grondeigenaren, boeren en Brabants Landschap
  • Signaleren van kansen voor herstel van leefgebied

We zijn altijd op zoek naar nieuwe gastgevers die een kast willen plaatsen. De kasten worden geleverd door Brabants Landschap en voldoen aan de landelijke richtlijnen voor uilenbescherming.

Onze uilen

De steenuil – de kleinste uil van Nederland

De steenuil, die nog kleiner is dan een merel, is de kleinste in ons land broedende uil en verblijft het hele jaar in een relatief klein territorium. Met zijn gele ogen kan hij overdag ook goed zien. Als je geluk hebt, zie je deze uil op de nok van het dak zitten of op een paaltje, klaar om zijn prooi te verschalken. Op de menulijst van de steenuil staan onder andere muizen, kevers, rupsen, larven en regenwormen. De steenuil is erg gehecht aan zijn broedplaats en aan zijn broedpartner. Het vrouwtje legt in april/mei ongeveer vier eieren. In het najaar moeten de jonge uilen zelf op zoek naar nestgelegenheid. Het liefst blijven ze in de buurt van hun ouders wonen. Helaas overleeft maar een klein percentage de eerste winter.

De belangrijkste redenen voor de afname van het aantal steenuilen zijn het verdwijnen van geschikt leefgebied door ruimtelijke ontwikkelingen zoals dorpsuitbreidingen en de aanleg van wegen en de intensivering van het agrarische gebruik. Een andere reden is dat veel erven hun kleinschalige agrarische functie hebben verloren. Moderne stalgebouwen van agrarische bedrijven zijn vaak ontoegankelijk en de voedselsituatie op het erf verslechtert daardoor ook. Het erf is hierdoor is in veel gevallen ongeschikt geworden voor de steenuil.

De Kerkuil – onze nachtelijke schuurbezoeker

In het Engels wordt een kerkuil Barn owl genoemd. Die naam geeft al aan waar deze uil het liefst verblijft, in een schuur of stal. Bij voorkeur een open exemplaar waar hij zo in kan vliegen. Daar zoekt hij rustige, donkere schuilhoekjes als roestplaats voor overdag en als nestplaats. Kerkuilen leiden een teruggetrokken leven en worden als het donker is actief om in het open veld te jagen op vooral veldmuizen. Ze zijn heel herkenbaar door hun hartvormige gezicht maar vallen ook op door hun krijsend geroep.

Zowel het aantal eieren per legsel als het aantal legsels zelf is afhankelijk van de veldmuizenstand. In veldmuizenrijke jaren zijn de legsels groter en kan er zelfs een tweede broedsel volgen. In tijden van voedselschaarste beginnen kerkuilen niet eens aan een nest en ook dat is niet alleen afhankelijk van de weersomstandigheden maar zeker ook van de inrichting van hun leefgebied.

Wat te doen als je een uil vindt?

1. Een jonge uil op de grond

Veel uilenjongeren gaan in juni/juli uit het nest voordat ze kunnen vliegen. Dit heet “takkelen”.
Niet oppakken, tenzij hij in direct gevaar is (bijvoorbeeld verkeer).

Wat kun je doen:

  • Plaats de jonge uil terug op een lage tak of veilig hoog punt
  • Hou honden en katten binnen
  • Laat de ouders verder hun werk doen

2. Een mogelijk gewonde uil

  • Benader de vogel niet te dicht: stress is gevaarlijk voor uilen
  • Noteer de locatie
  • Bel: Vogelopvang Someren – 0493-494308 of Dierenambulance Brabant Zuidoost – 0900-1120000
  • Niet zelf voeren of water geven.

3. Een uil in een schoorsteen, schuur of gebouw

  • Probeer het dier niet zelf te grijpen
  • Sluit ramen en deuren en dim het licht
  • Laat één duidelijke uitgang open
  • Bel ons voor advies (contact onderaan)

STILA – steun voor natuurvriendelijk erfbeheer

Veel uilen profiteren van een erf dat rijk is aan muizen, ruigtes, houtstapels en rustige hoekjes. Via STILA (Stimuleringsregeling Landschap) van Brabants Landschap kunnen bewoners in buitengebied financiële ondersteuning krijgen voor maatregelen zoals:

  • Aanleggen van houtwallen
  • Aanplanten van hoogstamfruit
  • Beheer van kruidenrijke randen
  • Plaatsen van erfbeplanting
  • Creëren van rustige, donkere zones voor uilen
  • Mogelijk: ondersteuning bij nestkasten op geschikte locaties

Meer informatie: https://www.brabantslandschap.nl/groenloket-brabant/stimuleringsregeling-landschap.

Onze werkgroep denkt graag mee over welke maatregelen op jullie erf geschikt zijn voor steenuilen of kerkuilen.

Live naar ‘onze eigen’ Son en Breugelse uilen kijken

Meer dan een miljoen unieke bezoekers volgen elk jaar het liefdes- en familieleven in vogelnesten via de webcams van de Vogelbescherming. Van familiedrama’s, net uitgekropen kuikens tot gepassioneerde strijd om een minnaar. Alles is live te zien voor de camera’s. Dat kan nu ook met ‘onze’ eigen Son en Breugelse kerkuilen. Áls ze thuis zijn tenminste. Veel kijkplezier!

Jaarverslagen

Onze jaarverslagen geven een compleet beeld van broedsels, ringen, muizenstand en waarnemingen in Son en Breugel:

Contact

Coördinator: Lonneke van Soest (Uilenbeschermer van 2025)
Bereikbaar op: 📨 Mail

Doneer aan IVN

Draag nu bij aan een generatie die de natuur kent en waardeert, gezonder opgroeit en betrokken is bij een duurzame toekomst. Met jouw donatie kunnen wij meer mensen de natuur laten ontdekken.

 

Volg ons op social media