Predatoren

Ik vroeg mij laatst af: Wat zijn nu eigenlijk predatoren? Meestal denken we dan aan de buizerd, de vos en de hermelijn en dergelijke. Omdat het woord duidelijk een Latijnse oorsprong heeft ben ik als eerste in een oud Latijns woordenboek gaan kijken. Daar kwam ik het woord “praedator” tegen. De betekenis was: stroper, rover, plunderaar. Ik kan mij niet anders voorstellen dan dat hier een menspersoon bedoeld wordt. Vervolgens keek ik in de Van Dale. De betekenis van “predator” was nu roofdier, dus een dier dat andere dieren “rooft”. Daar bleek de betekenis dus te zijn verschoven van de mensenwereld naar de dierenwereld.

Predatoren in de plantenwereld

Ik vroeg mij toen af of het woord ook niet in de plantenwereld gebruikt zou kunnen worden. Er zijn tenslotte ook diverse planten die dieren “roven”. De bekendste zijn natuurlijk een aantal soorten uit de zonnedauwfamilie, de Ronde zonnedauw, de Kleine zonnedauw en de Lange zonnedauw. Met zijn kleefdruppels, die op dauw lijken, weet hij menig insect te verschalken. Het gaat dan meestal om kleine insecten, maar in samenwerking kunnen een aantal plantjes ook ook een vlinder of een libelle verschalken. De planten kunnen op deze wijze overleven in biotopen waar anders te weinig voedingsstoffen voor hen zouden zijn.

Blaasjeskruidfamilie

Naast de zonnedauwfamilie is er nog een plantenfamilie die vleesetende soorten bevat, namelijk de Blaasjeskruidfamilie. De soorten binnen deze familie zijn Vetblad en een aantal Blaasjeskruiden. Vetblad vangt kleine insecten met behulp van kleverige klieren op de bladeren. Interessanter zijn echter het Groot en het Loos blaasjeskruid. Op internet vond ik een bloemrijke beschrijving van het leven van deze waterplanten. Daaruit de volgende samenvatting:

Ook onder water is het eten en gegeten worden. In de harde wereld boven en onder water staat in de zomermaanden een plantje ogenschijnlijk lieflijk te bloeien tussen andere waterplanten. Als een wolf in schaapskleren verbergt het Blaasjeskruid zijn duistere geheim onder water. Hier vindt dan ook iets ongelooflijks plaats. Op de onder water liggende bladeren bevinden zich vacuüm gezogen vangblaasjes waarop zich kleine gevoelige tasthaartjes bevinden. Als een waterinsect een van die tasthaartjes aanraakt opent zich razendsnel een klepje in het vangblaasje en wordt het insect door het vacuüm naar binnen gezogen. Daarna sluit het klepje zich weer en kan de vertering van de prooi beginnen. Deze duurt afhankelijk van de grootte van de prooi van enkele minuten tot enkele uren. Na de vertering wordt het blaasje weer vacuüm gezogen en is het wachten op een volgende prooi. Ook hier biedt deze strategie de Blaasjeskruiden de mogelijkheid in een voedselarme omgeving, in dit geval water, te overleve

Teartse van der Zee

Foto’s Betty Kooistra en Linda Veeman

Van links naar rechts: ronde zonnedauw, kleine zonnedauw en groot blaasjeskruid. Foto in de header: de vangblaasjes van het blaasjeskruid.