Paddenstoelen op de klei

Als je het hebt over paddenstoelen denk je waarschijnlijk meteen aan oude bossen zoals in Olterterp of Gaasterland. Daar struikel je in oktober bijna over de paddenstoelen. Echter als je in Het noorden van Fryslân op de klei woont valt er ook van alles te ontdekken.

Allereerst wil ik de witte kluifzwam noemen. Deze paddenstoel houdt van kalkrijke grond en doet het daarom goed op de jonge zeeklei van de voormalige Middelzee, op het Bildt dus. Het is een opruimer en qua uiterlijk een bijzondere verschijning. Hij doet denken aan een bot voor de hond. Het is een zakjeszwam: de sporen zitten in een vlies dat over de hoed ligt.

Een paddenstoel die je erg veel ziet is de geschubde inktzwam. In bermen, ruigten en op andere plaatsen met rijke grond komt hij veel voor. Deze soort kan goed tegen stikstof. Het is een opruimer en hij ruimt niet alleen plantaardige resten op, maar hij kan ook aaltjes omzetten in anorganische meststoffen. Het is een plaatjeszwam. Net als de meeste andere inktzwammen vergaat hij snel en wordt zwart. Van deze zwarte stof werd vroeger inkt gemaakt. Iets dat nu ook nog een leuk project kan zijn om met kinderen uit te voeren.

De paarse schijnridderzwam is ook een soort die graag op voedselrijke gronden groeit. Het is een plaatjeszwam en tevens een opruimer. Het verrassende is zijn kleur. Daardoor valt hij meteen op.

Langs de wegen op de klei vind je veel abelen en populieren. Bij deze bomen vind je de harde populierboleet. Een buisjeszwam en samenwerkend met de genoemde bomen. Deze grote ronde boleten in de berm zijn best verrassend.

Bij dezelfde bomen staan ook vaak populiermelkzwammen. Grote paddenstoelen van een wat onbestemde kleur met een deuk in het midden. Tot slot vind je op stobben en ander dood hout een keur aan paddenstoelen die niet zozeer aan een grondsoort gebonden zijn.

Ik wil daarvan de geweizwam noemen. Als je die eenmaal kent zie je hem overal. Het is een zakjeszwam en opruimer. Hij groeit op stobben van loofbomen. Het is een klein gewei: zwart met een witte laag rond de bovenkant. Dit zijn de sporen die bij het ouder worden verkleuren naar zwart. Het mooiste paddenstoeltje dat ik ken en dat op dood hout groeit is het fluweelpootje. Een mooie geel-oranje glimmende hoed met een zwartfluwelen steel. Meestal zie je ze pas in december, maar dit jaar was er in november al een groepje te vinden op een stobbe van een loofboom. Het is een plaatjeszwam en een opruimer.

Ik heb hier een paar soorten uit de omgeving van Berltsum beschreven. Tijdens de herfstexcursie door het Hemmemapark waren veel deelnemers verrast over de grote aantallen en verschillende soorten paddenstoelen die we zagen. Hier de link naar de soorten in het park op waarneming.nl. Het Leeuwarder Bos, ook op de klei, is echter een nog rijkere vindplaats. Kijk maar eens op waarneming.nl wat daar allemaal te vinden is.

Zo zie je maar weer: als je wilt genieten van paddenstoelen hoef je niet altijd ver te reizen als je in Noord Fryslân op de klei woont. Daar zijn ook heel wat soorten te vinden.

Maartje van Sluis

Van links naar rechts: witte kluifzwam, harde populierboleet, paarse schijnridderzwam en fluweelpootjes. In de header zie je de geschubde inktzwam.