Symposium biodiversiteit 2024
Impressie Symposium ‘Herstel van de biodiversiteit’ op de Brabantse Wal
(Tekst en foto’s: Frans Tijink)
Op 25 augustus 2024 vond het symposium ‘Herstel van de biodiversiteit’ plaats, georganiseerd door IVN Groen Zoom en waterschap Brabantse Delta. Met in de ochtend vier lezingen in het Natuurpodium. De zaal zat met 40 inschrijvingen vol.
Ardaan Gerritsen (IVN Groene Zoom) mocht aftrappen met ‘wat is biodiversiteit en hoe staat het ervoor’. De prent van omstreeks 1900 geeft een totaal ander beeld van de Veluwe dan we nu kennen. Sinds 1900 zijn bijvoorbeeld soorten en aantallen insecten dramatisch afgenomen. Volgens Wageningen UR ca. 85% van de soorten en 70% in aantallen. Oorzaken: ingrepen in landschap, ontginning woeste gronden, meer mensen, enz. Conclusie: het gaat slecht met biodiversiteit. Biodiversiteit betekent altijd verscheidenheid, ook in relaties.
Voorbeelden van verbetering biodiversiteit zijn hout laten liggen (‘dood hout doet leven’), dode dieren laten liggen, ‘rewilding’, maaien als het zaad gevallen is en stoppen met gebruik gif en verdere ontwatering. Hij gaf een hele lijst met tips mee voor wat we zelf kunnen doen. Enkele ervan: inheemse plantensoorten in de tuin, blad laten liggen, niet meer harken en schoffelen en boomspiegel adopteren.
Calle Boot (Waterschap Brabantse Delta) legde eerst uit dat biodiversiteit een belangrijk thema is binnen het waterschap. Vertelde vervolgens over ecologische verbindingszones (EVZ) met in Brabant als inrichtingsmodellen ‘moeraszones’ in kleigebieden en ‘natte kralensnoeren’ in zandgebieden. Bij dit laatste model worden ook poelen aangelegd. Hij ging in detail in op de EVZ Kraggeloop, inclusief doelsoorten, hoe er gemonitord wordt en tenslotte op het monitoringsprotocol wat specifiek voor poelen is gemaakt.
Hidde Bult (Vogelwerkgroep Bergen op Zoom) kijkt vogels vanaf zijn 12e. Hij ging gedetailleerd in op de watervogels in Natura 2000 gebied Brabantse Wal. En de invloed van beheer/herstel, convenanten en verdroging. Degelijk onderbouwd met cijfers van 1988 en 2016: het aantal Rode-Lijstsoorten is sterk afgenomen. In gebieden met de sterkste achteruitgang is minder water in vennen de belangrijkste oorzaak. Zijn belangrijkste boodschap: herstel van natte natuur is mogelijk op de Brabantse Wal; dan moet wel het grondwaterpeil structureel omhoog. Een presentatie die een publicatie verdient.
Vera Vandenbulcke en Gerrit Groeneweg (IVN Groene Zoom en KNNV Roosendaal) trakteerden ons op een mooie presentatie over insecten, vooral loopkevers en wantsen. De wereldwijde bedreigingen voor insecten werd samengevat in een plaatje ‘Death by a thousands cuts’, een wetenschappelijk artikel is hier te lezen: https://www.pnas.org/doi/epub/10.1073/pnas.2023989118
Vera en Gerrit gaven vele voorbeelden van wat vlinders nodig hebben. De heivlinder, een ‘Pietje precies’ heeft meer nodig dan bloeiende heide als habitat: boom/struik om zich te oriënteren en als beschutting, open zandplekjes als territorium voor mannetjes, waardplanten op kale bodem voor ei-afzet, gras waar rupsjes van eten. En dat alles dicht bij elkaar.
En ze gingen natuurlijk in op hun onderzoek op de Brabantse Wal, waaronder wantsen op platanen in Bergen op Zoom (zie foto rechtsboven). Terwijl de biodiversiteit afneemt doordat aantallen insecten kleiner worden en er soorten verdwijnen, laten Vera en Gerrit zien dat er hier tegelijkertijd ook tal van nieuwe soorten verschijnen als gevolg van de globalisering van de natuur (invasieve exoten) en door klimaatverandering (mediterrane soorten breiden hun leefgebied noordwaarts uit). De afsluiter was er eentje om over na te denken: ‘wij wonen binnen en probeer alles buiten te zien als de anderen, die wonen daar’.
In de middag was er een buitenprogramma aan de Delweg/Moerstraatsebaan met infostands, een wandeling langs de EVZ en vooral voor de kinderen: zelf aan de slag gaan met het waterleven in de Kraggeloop en de poelen. Karin van de Berg (lid dagelijks bestuur Waterschap Brabantse Delta) opende de middag en ging in op vragen van de deelnemers.
Angelique van Vugt (Waterschap Brabantse Delta) was gids langs de Kraggeloop en vertelde over de inrichting van deze EVZ. Met onderweg heerlijke discussies.
Ondertussen waren de kinderen lekker in de weer met schepnetten. En niet alleen de kinderen. Iedereen was benieuwd naar de inhoud van de schepnetten. Natuurlijk wil je precies weten hoe deze waterdiertjes allemaal heten.
En dit is waarom IVN bestaat: het hart raken en daardoor betrokken worden bij de natuur!
Kortom: Een geslaagd symposium.
Dank aan IVN Groene Zoom en Waterschap Brabantse Delta, vooral de trekkers Louis Mouwen en Angelique van Vugt. De sprekers en alle anderen die meewerkten (o.a. IVN-Scharrelkids, JBOZ en WereldNatuurFonds).
