Heemtuin Presikhaaf
In één van de mooiste heemtuinen van ons land kun je van maart tot en met oktober met ons meekijken bij de ontwikkeling van planten en dieren. Je gaat dan ruim anderhalf uur op pad met een IVN-natuurgids. En ontdekt dan op kleine schaal hoe de Gelderse landschappen eruit zien en welke planten en dieren er voorkomen. Ongeveer 10 keer per jaar is er een rondleiding. Kijk hier wanneer je meekunt met een IVN-gids.
Naast de maandelijkse rondleidingen op zondagmiddag of op een doordeweekse avond kun je ook een rondleiding aanvragen via: heemtuin@ivnarnhem.nl. Dan kun je met vrienden, familie of je collega’s rustig samen genieten van alle landschappen in de Heemtuin en kom je ook wat over de Gelders natuur te weten.
Een unieke tuin
In Heemtuin Presikhaaf wandel je door landschappen en ecosystemen die representatief zijn voor de provincie Gelderland én voor de omgeving van Arnhem. Op een oppervlakte van 2,3 hectare vind je verschillende bostypes, een rivierarm, moeras, bloemrijke hooilanden, akkers, hei, een ruïne van oude stenen en dijkvegetaties.
De grootste bomen stammen nog uit het oorspronkelijke Landgoed Presikhaaf. Ze zijn bijna 200 jaar oud.
Wat deze Heemtuin zo uniek maakt, is de beek met helder water uit hoger gelegen sprengen.
Het ontstaan
Op initiatief van IVN-Arnhem en schoolbiologen is in1980 de Heemtuin aangelegd. Er werden dertien Gelderse landschappen gevormd, met hun kenmerkende begroeiing. De opening vond in 1981 plaats.
Later werd er ook een ‘ruïne’ gebouwd van oude stenen, waarop kalkminnende planten zich thuis voelen.
De beek als levensader
De beek die 
door de Heemtuin stroomt, ontspringt in hoger gelegen parken, zoals park Klarenbeek en Angerenstein en wordt via een buis onder de spoorlijn naar de Heemtuin geleid. In 2016 kwam daar een tweede beekje bij vanuit park Sacré Coeur.
De beek is de levensader van de Heemtuin en de rode draad, waar de landschappen omheen liggen.
Er is een bospoel, een drassige dode arm, een watervalletje en aan het eind is een stuwtje gemaakt.
De beheerder van de Heemtuin kan de stuw dicht zetten, waardoor er in de wintermaanden extra water in de uiterwaard staat, met de bijbehorende flora.
Bij het 40-jarig bestaan van de Heemtuin in 2021, was de tuin inmiddels tot volle wasdom gekomen. Sommige planten en dieren zijn verdwenen, maar daarvoor in de plaats komen andere soorten weer terug. Vaak spontaan, maar soms aangeplant op geschikte plekken, waar het al dan niet aanslaat.
Beheer
De akkers worden omgeploegd en ingezaaid met oude gewassen, zoals rogge, haver, gerst, boekweit, spelt en er worden aardappelen gepoot. Omdat er geen bestrijdingsmiddelen worden gebruikt, zie je in de tuin ook akker- (on)kruiden.
Er wordt bemest met de ecologische mest van de stadsboerderij Presikhaaf. Andersom gaat er ook een deel van de oogst naar de dieren van de stadsboerderij. Zo ging dat vroeger ook bij de keuterboertjes.
Er worden ook groenbemesters, zoals phacelia gezaaid en er staan bijenkasten bij de hei. De phacelia is zeer geliefd bij de bijen en andere insecten.
Van het grasland wordt het maaisel afgevoerd om het schral te houden voor wilde bloemen, zoals orchideeën, pimpernel en ratelaars. Het riet wordt in de wintermaanden, liefst met vorst, grotendeels afgemaaid.a
Het eikenhakhoutbos wordt om de vier jaar voor de helft afgezet. Dan komen de kruiden en bloemen, die daaronder een verborgen leven leidden, weer te voorschijn.
De heide heeft, net als in onze natuurgebieden, te lijden onder stikstofuitstoot van auto’s en industrie. Daardoor dringen pijpenstrootjes dringen zich op. Om die terug te dringen is van alles geprobeerd, onder andere schapen laten grazen en afplaggen. In 2019 zijn er 500 nieuwe heideplantjes uitgezet en werd er heidegrond van de Koningsheide aangebracht.
Er zijn veel takkenrillen waar beesten in kunnen schuilen, een riethoop en een komposthoop. Dood hout mag zoveel mogelijk blijven liggen.
Dieren in de heemtuin
Op het land:
In een vossenhol is een nest jonge vosjes geboren. Er zijn eekhoorntjes, egels, muizen, torren, kevers, spinnen en soms ook wezels en bunzingen gezien.
In en bij water:
Vissen, kikkers, padden, insectenlarven en helaas ook de Amerikaanse rivierkreeft. Schaatsenrijders, schrijvertjes, bootsmannetjes, libellen en waterjuffers.
Bloedrode heidelibel Jonge padden
In de Lucht:
IJsvogels, verschillende soorten mezen, vinken, spechten, goudhaantje, winterkoninkje, gaai, boomklever en boomkruiper, ekster, kauw, merel en lijster.
Heemtuin in seizoenen
Lente
|
|
|
|
|
|
|
|
Ekster paar Eksternest met dak
Bosanemoon Gele anemoon
Wilde kers
Zomerklokjes Paarbladig goudveil, dotterbloem
Zomer
Bolderik in rogge Beedkroon Kaasjeskruid
Donzige klis Gelderse roos
Blaassylene en bont kroonkruid Groot spiegelklokje
Klimop bremraap Boekweit Wilde weit
Veldhondstong Zwavelzwam augustus Zwarte toorts
Wilde cichorei Pijlkruid
Herfst
Gelderse roos Kardinaalsmuts
Hemelsleutel Gewimperde aardster
Koraalzwam Aren in oktober
Roze stinkzwammetje Zwart wordende wasplaat Kluifzwam
Winter
Hazelaar katjes Winterakoniet Sneeuwklokjes
Zo is er elk seizoen van alles te beleven en te ontdekken in Heemtuin Presikhaaf.
De natuurgidsen van IVN-Arnhem organiseren ongeveer tien excursies per jaar in de heemtuin.
Het programma wordt o.a. via deze website bekend gemaakt.
We ontvangen je graag in onze mooie heemtuin.
Tot ziens in Heemtuin Presikhaaf Arnhem
Lucianne Le Coultre
Coördinator heemtuingidsen, IVN-Arnhem
Locatie
Schuin tegenover het Natuurcentrum Arnhem
Stadboerderij Presikhaaf
Ruitenberglaan 4
6826 CC Arnhem
Informatie
Jaarverslag 2024 Heemtuin Presikhaaf
Foto’s © Lucianne le Coultre, IVN-Arnhem
