Insecten en bodemdieren
Ode aan de wegmier
Mieren kom je overal tegen: in je tuin, op je balkon en soms zelf in je keukenkastje. Naar schatting leven op aarde wel 20 biljard mieren. In Nederland komen bijna tweehonderd soorten voor. De meest algemene is de wegmier, die is maar 3 tot 5 mm klein. Ze leven in grote sociale groepen waarin iedereen zijn eigen taak heeft: de larven verzorgen, eten zoeken, het nest beschermen of de bladluizen melken.
Met die bladluizen hebben de mieren een bijzondere samenwerking. Bladluizen scheiden honingdauw af, een zoete vloeistof waar mieren gek op zijn. Door met hun pootjes op het achterlijf van de bladluizen te trommelen stimuleren ze de diertjes om nog meer honingdauw af te scheiden. In ruil beschermen de mieren hen tegen hongerige lieveheersbeestjes. De samenwerking tussen de insecten heet een mutualistische relatie: ze hebben elkaar nodig.
Mieren communiceren met elkaar door middel van feromonen. Die stofjes ‘ruiken’ ze met hun voelsprieten. Ze laten een geurspoor voor elkaar achter naar voedselrijke plekken en op de weg terug naar het nest. Ze ruiken het zelfs als er een indringer het nest binnenkomt. Je ziet verder vaak dat mieren elkaar even betasten met hun voelsprieten als ze elkaar tegenkomen. Op die manier wisselen ze informatie met elkaar uit.
Zie je in juli of augustus tijdens een broeierige dag ineens veel meeuwen en andere vogels rare duikvluchten maken in de lucht? Dan is waarschijnlijk de bruidsvlucht in volle gang. Koninginnen en mannetjes van verschillende nesten vliegen tegelijkertijd uit. Een deel sneuvelt als lekker snackje voor de vogels. De rest probeert te paren. Doordat veel nesten tegelijkertijd uitvliegen is de kans op inteelt heel klein. Na de paring sterven de mannetjes. De koninginnen bijten hun eigen vleugels af en gaan op zoek naar een nieuwe plek om een nest te starten. De planning van de bruidsvlucht is slim: na een broeierige dag volgt meestal een onweersbui. De bodem wordt dan nat en poreus waardoor de koningin makkelijker een nest kan graven. De koningin kan wel 15 tot 20 jaar oud worden.
Bronnen: www.nlmieren.nl, Natuurpunt
Mens & Natuur magazine
Dit artikel verscheen eerder in de zomereditie van Mens & Natuur magazine 2023. Wil je ook het Mens & Natuur Magazine ontvangen? Voor € 25 per jaar ben je al lid van IVN en ontvang je naast 4x per jaar ons magazine ook korting in onze webwinkel (geldt niet voor boeken) en kun je gratis of met korting deelnemen aan onze activiteiten, cursussen en workshops.
